Servicios Consulares en Lenguas Indígenas

 

 

Akateco 

Tet smaasanil jeb’ anima ey yul smajb’en tx’otx’ Estados Unidos chi a’le wan servicios tet jeb’ yu wan consulados yet México yalk’al tzub’il yok ja situacion migratoria.

B’ab’el) Ja wunal. Chi a’le ja pasaporte, ma jun ja matricula consular, katu’ chi ske’ ja q’anon ja ceredencial para votar b’ey Mexico. wan ti’ ja’ consulado chi a’oni. Ib’il ja smaasanil ja b’i yu wan oxeb’ juunti’ yetoj yechel ja sat. Ja’ cha q’anb’ane ja wa’on abrir junoj ja cuenta b’ey banco, ja pohon ja cheque matol yet cha’ wa’on tz’ib’en sb’i ja wuninal b’ey snaahil kuyu. K’an ja cita b’ey MEXITEL (1-877-639-4835) ta cha woche k’al junoj wan an juunti’.

Kaab’) Snaahil b’ey chi wa’xi yunal unin. Chi ske’ ja tz’ib’en sb’i ja wuninal como mexicano b’ey consulado tatol mexicano ma mexicana jach. Kaxk’al jatu’ x’alii jeb’ b’ey Estados Unidos keytontu’ chi yun yihon jeb’ sdoble nacionalidad. Chi ske’ pax ja nupii b’ey consulado chi chale paxk’al Mexico.

Oxeb’) Chac ilehi. Yalk’al tzub’il yok ja situación migratoria jaxka jun Departamento de Protección chach skolo’ yalon xolil eyach ek’al tujan tema yutol ey ja walon ja wet b’ey tx’otx’ Estados Unidos. Chi ske’pax jach yahon ok yul sk’ab’ jaxka maj chi alon xolil syelalil b’eyb’al. Jaxka wan tema yet mulnahil, tachach ujteleheltej yin junoj mulnahil ma amcha wi’ ja tool, tzet chi yun ja wa’nen okja wuun b’ey tx’otx’ Estados Unidos; tahey b’ey chi k’eyaj junoj ja wuninal ma tol mitx’b’il yu yaaw; chi ilehi pax yib’an jaxka maj chi etaxi ma wan neq’om ya’ yul snaa; k’al pax jaxka jun skoolb’anil jeb’ unin yet maj chi spoole sb’a. Yetoj wanojxa.

Kaneb’) Wan poderes notariales: Tahey junoj ja ya’ilal cha woche cha wa’ne b’ey México amchi chi ske’ ja tooy ja’ jun poder notarial chi ske’ jach skoloni. Chach ya’ representar junoj anima b’ey México yetoj jaxka jun poder notarial swa’xi jaxka junoj Testamento, yuunal tx’on ma poole b’ahil. Tahey ja duda k’anle b’ey consulado.

Joheb’) Kuywoj yetoj salud. Ey programas yu jun Departamentos yet Estados Unidos chach skoloni jaxka yin ja q’inal, chach yahok yul sq’ab’ jaxka jeb’ chi ske’ yalon español, inglés mapax capacitación yib’an mulnahil. Ib’il aaj jun lista yu jeb’ b’ey chi ske’ ja wantelehi, amojob’ ja seguro katu’ k’ojb’il towal. Eypax wan programa chi seyon ja vinculación yetoj b’ey xach alii. Q’anle yu wan servicio ti’.

Eyjun consulado yet Mexico ja kaawilal

¡Ani ileq’oj!

  

 

 

 

Amuzgo

Nji cuentaꞌ video na nntꞌom ñꞌom na conaꞌni nꞌaⁿngue Nꞌañꞌiaⁿ Tyuasndaꞌ cuenta nꞌaⁿ na coꞌo cuicheⁿ tyua na yom Tyua Nandye cotyijndihaꞌ quio tsꞌiaⁿ mi cuenta chaꞌtso nꞌaⁿ ntyuasndaꞌ na mꞌaⁿ tyua ba, taꞌnantjoⁿaꞌ ñingeꞌñi jnuiꞌe na tyꞌehe:

1) Nom quio xueꞌ tsꞌaⁿ. Batsꞌiaⁿ cuenta nꞌaⁿ na coꞌo cuicheⁿ tyua, joꞌ ya nngoñomꞌ tsom na ya nncjaꞌ cuicheⁿ tyua, cui matrícula ndoꞌ ya nncwjiꞌ tsom lesión ꞌnaꞌ quio na ya nntyioꞌ ñꞌiaⁿ nꞌaⁿ Tyuasndaꞌ. Na ndye nom mi naꞌxuaⁿaꞌ xueꞌ na cande̱ꞌ quio na jnuiꞌnjinomꞌ. Ya nnguinꞌueꞌnomꞌ jaⁿꞌ njo Tyua Nandye na nntsinaꞌnom cui cuenta bꞌa na coñibe sꞌom, na nntsijndyoꞌnomꞌ cheque o na nntsicoꞌ ngue ꞌna ntsindaꞌ na nngꞌohe scuela. Cwjiꞌnomꞌ xue na ya nncjaꞌ batsꞌiaⁿ MEXITEL (1-877-639-4835) xaⁿna nꞌueꞌnom cuindyiꞌ nom mi.

2) Naꞌto ya nnuiꞌ tsom xueꞌ tsꞌaⁿ. Xaⁿna conuinomꞌ iscu o isꞌa tyuasndaꞌ ndoꞌ ntsindaꞌ tuiñi Tyua Nandye, ya nncwjiꞌ nom ngue ꞌnahe chaꞌna nꞌaⁿ tyuasndaꞌ, Batsꞌiaⁿ cuenta nꞌaⁿ na coꞌo cuicheⁿ tyua; quiajoꞌ nnuiñi nꞌaⁿ na ya nngꞌoⁿe na be ntyua. Mantyi ya nndyoꞌ Batsꞌiaⁿ cuenta nꞌaⁿ na coꞌo cuicheⁿ tyua xaⁿna na ñimacoꞌ ndoꞌ nꞌuetsꞌomꞌ na nnguicajnda na tomacoꞌ naquiꞌ Tyuasndaꞌ.

3) Na macuiñomꞌ. Cañjomꞌtsꞌomꞌ na taꞌnantjoⁿaꞌ chuyu saꞌ na jnuiꞌ tjaꞌ, yom nji na cotyiñomꞌ ꞌu naquiꞌ Tyua Nandye. Batsꞌiaⁿ na macuiñomꞌ nꞌaⁿ, macuiñomꞌaꞌ ꞌu ndoꞌ matyijndihaꞌ na matsijndaꞌñihaꞌ nomnde nꞌaⁿ. Mantyi ya nntyijndihaꞌ quio cui tsꞌaⁿ, na ya nntsijndaꞌñi nom tsꞌaⁿ quio nji ꞌnaꞌ batsꞌiaⁿ. Cjaꞌñjaꞌ Batsꞌiaⁿ cuenta nꞌaⁿ na coꞌo cuicheⁿ tyua, na ndyotyi ba quio naꞌto na mꞌaⁿꞌ, naꞌto ya nngoñomꞌ ñꞌom ñjaꞌnaꞌ tsꞌiaⁿ, xjeⁿ taꞌna ñingeꞌñi nntsitsuꞌ tsꞌiaⁿ, o xjeⁿ na tyiꞌjomnꞌua tsꞌiaⁿ na saꞌ; na nnguijndaꞌñi ñꞌom ñjaꞌnaꞌ na jnuiꞌ tjaꞌ ndoꞌ nnguinquio xaⁿna nnde̱ nnjoya nomꞌ ꞌnaꞌ na mꞌaⁿꞌ

Tyua Nandye; na nnguijndaꞌñi nꞌaⁿ ꞌnaꞌ tsꞌaⁿ na ñjomñi bancjo o na tyoconde̱ nnguijndaꞌñi; na taꞌnꞌue nnuiꞌjnaꞌñi nꞌaⁿ ndoꞌ tanꞌue nntjaꞌ nꞌaⁿ ntyjehe naꞌto na mꞌahe; na nngoñomꞌ tsꞌaⁿ sꞌom na ya nncuaꞌ ntsinda tsꞌaⁿ nquiꞌ na jnde̱ tyuiꞌ nom na toco, ndoꞌ ntꞌomcheⁿ.

4) Nꞌañꞌiaⁿ na Coñiꞌbe nom. Xaⁿna macaⁿaꞌ nntsijndaꞌnomꞌ cui ñꞌom quio nom nji ꞌnaꞌ batsꞌiaⁿ naquiꞌ Tyuasndaꞌ xaⁿjo xonde̱ nncjaꞌ nncuꞌyaꞌ, cui Batsꞌiaⁿ na Coñibe nom ya nntyijndihaꞌ ꞌu. Batsꞌiaⁿ na

Coñibe nom manquiahaꞌ nañja na cui tsꞌaⁿ na mꞌaⁿ Tyuasndaꞌ ya nncjacuiñjeꞌ cuentaꞌ, na nntsijndaꞌñi ñꞌom chaꞌna nnguibe tsom chuyu nꞌuetsꞌomꞌ na nnui, tsom cuentaꞌ na majndeꞌ ndoꞌ matsijndaꞌ o tsom na cotyuiꞌ na tomacoꞌ. Cjaꞌñjaꞌ Batsꞌiaⁿ cuenta nꞌaⁿ na coꞌo cuicheⁿ tyua xjeⁿꞌñi nnde̱ nñjiꞌ ñꞌom na ꞌu tyiꞌñjiꞌ.

5) Na coñiꞌma ndoꞌ na conui nasi. Batsꞌiaⁿ na matyijndi nꞌaⁿ, machꞌehaꞌ tsꞌiaⁿ na ya nntyijndihaꞌ ꞌu cui cui xue Tyua Nandye. Ya

nntyijndihaꞌ na ncjaꞌqueꞌ na nntsiꞌnaꞌ ñomtsco, inglés, taxjeⁿ ya nntsiꞌnaꞌ ñjaꞌnaꞌ tsꞌiaⁿ na ya nntsaꞌ. Tsixuaⁿaꞌ nom na ñjo ngue ꞌna nꞌa nasi naꞌto ya nncjaꞌ na nnui nasi ꞌu mina tyiꞌxuaⁿꞌ seguro ndoꞌ cje cuenta nntyiomꞌcoꞌ. Ndoꞌ tsixuaⁿaꞌ nꞌaⁿ na ya nntyijndi na nnde̱ nntsiniꞌ quio nꞌaⁿ tsjomꞌ. Tyiꞌnꞌue nngꞌomꞌtyiꞌ ñomtyiu, cuixeꞌ ñjaꞌnaꞌ tsꞌiaⁿ mi.

Tyuasndaꞌ tsixuaⁿaꞌ cui Batsꞌiaⁿ cuenta nꞌaⁿ na coꞌo cuicheⁿ tyua ndyo quio naꞌto na ꞌu mꞌaⁿꞌ. Cjaꞌñjaꞌ naꞌto mꞌaⁿâ.

 

 

 

 

Ch’ol del noreste

Jiñi consulado icha’añbä México ambä tyi Estados Unidos mi iyäk’ob ili lajkoltyäñtyel pejtyelel mexicanojob, mach yäläyik mi migrantejety:

1) Junp’ej juñ cha’añ mi iña’tyäñtyel majkiyety. Ya’ tyi consulado mi imejlel atyaj apasaporte, o junp’ej amatricula yik’oty mi imejlel ak’ajtyiñ acredencial cha’añ elector cha’añ mi imejlel acha’leñ tyi votar tyi México. Tyi ili iyuxp’ejlel juñ ya’i mi ityilel ak’aba yik’oty iyejtyälel awuty. mi imejlel ak’äñ cha’añ mi ajam acuenta tyi banco yik’oty cha’añ mi imejlel awotsañ tyi escuela awalobil ya’ tyi Estados Unidos. Mi awom ak’ajtyiñ ili juñtyak yom mi cha’lañ ty’añ tyi MEXITEL (1_887-639-4835).

2) Mi imejlel ak’äñ jiñi registro civil. Mi tyilemety tyi México pero awalobilob tsi iyilayob pañämil tyi Estados Unidos mi imejlel acha’leñob tyi registrar che’ bajche’ mexicano ya’ tyi consulado cha’añ mi imejlel ityaj cha’p’ejl inacionalidad. Yik’oty mi imejlel acha’leñ ñujpuñel ya’ tyi consulado, pero añ ik’äjñibal tyi Mexico ja’el.

3) Mi atyaj akäñtyäñtyel. Mach yäläyik mi migrantejety tyi Estados Unidos yom awujil cha’añ añ aderecho. Jiñi departamento baki mi atyaj akäñtyäñtyel mi imejlel ikoltyañet. Yik’oty mi imejlel icha’leñety tyi asesorar che’ añety tyi wokol. Mi tsa’ chojkiyety lok’el tyi awe’tyel, o mi ma’añik tsa’ tyojliyety baki mi acha’leñ e’tyel o mi awom aña’tyañ bajche’ yom mi amel cha’añ ma’añik mi achojkel lok’el tyi Esados Unidos o mi awom asäklañ juntyikil api’äl sajtyembä o mi tsa acha’le abä tyi divorciar mi imejlel asu’beñtyel bajche’ mi atyaj ipension awalobilob o mi woli atyaj ats’aleñtyel yom mi amajlel ya’ tyi consulado läk’älbä añ.

4) Mi imejlel iyäk’eñey junp’ej juñ ik’aba poderes notariales. Mi añ junp’ej awokol tyi México pero ma’añik mi amejlel tyi majlel ili poder notarial mi imejlel ikoltyañety. Ili poder notarial mi imejlel ik’äñ juntyikil ambä ti Mexico cha’añ mi ityoj-esañ jiñi wokol, che’ bajche’ testamento, o mi añ chuki awom amäñ, o cha’añ mi imel divorcio. Yom mi ak’ajtyiñ ya’ tyi consulado.

5) Käñyesäñtyel yik’oty ts’äkäñtyel. Añ junp’ej departamento ik’aba comunidades tyi Estados Unidos ya’i mi imejlel atyaj akäñtyesäñtyel cha’añ mi añop español o inglés o cha’añ mi akäñesäñtyel tyi e’tyel. Yik’oty ya’i mi asu’beñtyel baki mi imejlel atyaj ats’äkäñtyel. Yik’oty ya’i mi imejlel asu’beñtyel mi añ api’älob tyilembä tyi alumal. Mach mi acha’lejñ bäk’ejñ yom mi ak’ajtyiñ.

Läk’äl añ iconsulado laklumal Mexico. ¡Yom mi imajlel ak’el!

Traducido por: Pascual Arcos Alvarez ( ch’ol del Noreste)

 

 

 

 

Chatino

Na'an se'en nducua nten nda'an tñan gubiernu 'in ne' Chijya'  si'yana  cu'ni cunta ne'  'in nten nu nda'an yu'hui ti la se'en tijyo'. Lo' ndeña'an tca ta yaa' ne' 'in um:

  1. Lo'o tso' cha' 'in quityi nii um: Se'en re tca culoo um quityi cha' cuiya' nu nchcui' ne' lo'o pasaporte, lo'o xca quityi un lca matrícula consular, a cunta lo'o credencial 'in um nu ta'a tca cu'ni um vota nde Chijya'. Ta'a snan quityi re ljyan nii um lo'o lcuin um, lo' tca chcua na yaa' um lja ndlyu um loo yuu re ta xa tsaa um sca banco uta xa tsaa taa um nii sñe' um xa chu'hui xcula. Cha' nchca ti' um culoo scasca quityi m'ni tyi'ya na re, tca chcui' lo'o cuiya' (1-877-639-48-35) se'en lca Mexitel. 
  1. Lo'o tso' ña'an nu ndyijin nii ne': Cha' lca um ne' Chijya' lo' nguhui' suhue' 'in um ncua cune' nguihui' loo yuu re, tca tijin um nii nguhui' se'en re, lo' ntsu'hui lyoo quityi can' tsaña'an loo yuu re lo'o loo yuu 'in ne' chijya'. Ticui' cuaña'an cha' nchca ti' um tyijyin um loo bse tca caa um lo' qyityi mdijin um loo bse ntsu'hui lyoo na 'in um la loo yuu 'in ne' chijya'. 
  1. Ña'an ntsu'hui ne' cunta 'in um: Quia yu'hui ti' um si'yana siya' la re ndlyu um una nsu'hua loo ne' 'in um, lo' ntsu'hui nten nu tca ta yaa' 'in um lo'o cha' can', a cunta lo'o scasca la cha' nu chen lca lo'o tso' cha' 'in lee. Tca caan um lo' taa na suun lo'o um lo'o scasca cha' lo'o tso' cha' 'in se'en ngui'ni um tñan, ta a nsu'hua lyiya' x'nan um 'in um, uta ngulyoo can' 'in um se'en cua' ngui'ni ca um tñan, uta ntsu'hui xca ña'an tayaa' 'in um lo'o ña'an ndi'in um xca loo yuu, ta cha' ntsu'hui nten ti' nchca ta'a um ntsu'hui ne' na'an chcuan uta a ndyija lyoo 'a, cha' nde'en nu ndyi'ya te'en tucui lca um uta ña'an se'en ndi'in um ndijin um nu ti'i, uta ña'an tijin sti nu suhue ti 'in um tsaan 'in siya' cua' ngula ti'in ta'a um lo'o. 
  1. Lo'o tso' cha' 'in quityi nu lca poder notarial: Cha' n'ni cha' 'in um culyo huii um sca cha' nu ndon loo nde loo yuu 'in ne' chijya' lo' a tca quiaa um, quityi can' tca ta yaa' na 'in um. Lo'o quityi nu lca poder notarial tca cunan um sca tucui nu lyoo huii cha' nu n'ni 'in um la loo yuu quichen tyi um lo' a 'ni cha' quiaa um, ña'an nchca ti': Testamento, cha' cujui' uta xi'i um sca nan, uta cula' ti'in ta'a um. Nde tca ta yaa' na 'in um. 
  1. Lo'o tso' cha' 'in xcula uta lo'o tso' cha' 'in ne' nducua cuxa: Ntsu'hui scasca ña'an tca ta yaa' na 'in um lo'o xcula 'in cha' slya, inglés uta ña'an tca cu'ni um scasca tñan. A cunta, nde tca quitsa' ne' 'in um la tca tsaa um ca rmiyu 'in um nu cua' tsa tsu'hue la lyiya'. Tyun ña'an tca ta yaa' ne' 'in um.

Ne' chijya' nda'an tñan ne' 'in nten nu tca ta yaa' 'in um, caan um lo' chu'hui lyoo um 'in na.

 

 

 

Chinanteco de San Juan Bautista Tlacoatzintepec, Oaxaca

Jauà íãlùã video çanê jonã tsáåjóã jauà jmainå.

Ninâtaâ guiohà Óåjmaønã zihå çoê tsøãnaunã íãlaà manãónås tsouã tsøãzianã iâguiâçuoã óåjmaøn tsøã tionhâ çoê tsøãnaunã, taã jonã ðaønås íà çianå tsouã éinã si iâjáâs:

1) Ninâ taâ jonã líãchíhà nunã çounã siã íãtonè manhê nunã íãjuáhã jainê zianã nunã. Ñanã janå ninâ taâ jonã líãchíhà çounã siã íãouè guiáhà nunã ninâjuáhã einã çoê tsøã naunã iânonhå nunã çuóhà, ñanã ninâtaâ jonã líãchíhà nunã çounã siã íãjuáhã einã tsánhã tsouã lùnã nunã. Ñanã janê ninâ taâ jonã líãchíhà nunã credencial çanê jonã líã jmónhà nunã voto joà guiohà tsøã nonhå nunã tsoè taâ Óåjmaønã. Liáå íånenå siã nenã tonè íãjmaønhê nunã liaâguianå ñanã tonè manhê nunã nionê. Liáå íãnenå siã nenã jmónâ chíâ guiáhàaã, çiónhå siã nenã manã líã mánhà nunã çáuå banco ñanã manã líã çánhà nunã manhà cheque nionê, ñanã çiónhå siã nenã manã líã tionà nunã

tsùàmeinhâ jónhå siã niunà tùâ çoê tsøã naunã nionê. Ninâ juáhã niónhã siã nenã iâçonå nunã líã téhê nunã tsøã numero telefono, kanê jonã ðaønhê nunã tsøã einã jmaønâ líã çuóhà nunã. Numero laã tehê nunã tsøã. çounã, jñánâ, çióâ, çióâ, jñínã, nenå, ñínâ, çínã, jñánâ, nenå, ñánã. 1-877ã639-4835.

2) Ninâtaâ jonã líã chíhà nunã siã liáåzianãan nionê. Ninâ juáhã lùnã nunã tsøã téinã iâguiâ çuoã óåjmaønã ñanã tsùàmeinhâ jónhå nunã liáåzianã çoê tsøãnaunã nénå, líã jmóunhà nunã siã íãliáåzianãs ninâ taâ jonã íãjmónhà nunã lùnãs tsøãzianã iâguiâ çuoã Óåjmaønã, çiónhå íãchíhà nunã siã nenã lùnãs tsøãzianã iâguiâ çuoã óåjmaøã líã, ñanã lùnãs nionê tsøãzianã çoê tsøã naunã nionê. Líã çuóhà nunã ninâ taâ jonã nionê ninâjuáhã nonhå nunã jéinhå çuohå, çónhã jonã çinåpa siã íãliaâjeinhå çuohå nunã jonã líã iâguiâ çuoå óåjmaønã.

3) Íãjonà líã móunâ nunã. Liaê manã liáåjuahà jnanà jonã jánhå taã jonã ðaønås liáhã çáãchóhå nunã çoê tsøã naunã, çónhã jonã áihã líãguiánã nunã íãlaã çoê

tsøã naunã. Ninâtaâ guiohâ Óåjmaønã zihå çoê tsøãnaunã jon iâmanãjéinhås guiohà tsouã tsøãzianã iâtíã Óåumaønè, lióunã íãneinâ jauà láøhãs einã siã niónhã iâçonå nunã. Nióhã çuóhã nunã ninâ taâ zihå manãjánhã iânínhã nunã çanê jonã láøhås nunã íãtíã guiohà taâ íãjmónhã nunã. Tsøâjmónà jnanhà çáãtsáiås nunã iâjmónhâ nunã taâ ñanã taãziaã íãçáãjmónhå nunã, ñanã óã taã manãmanhês guiáhà nunã liaê áihã mánåmanhês, líã çuóhà nunã ninâ taâ jonã. Ñanã ninâ taâ jonã líã mánåreãs si guiáhà nunã tanâ liáã nínhã nunã çoê tsøãnaunã; ninâ taâ jonã mánåóuå tsøã nunã íãchanhê nunã róunhãunã ninâjuáhã guiounâs nínãðüinà. Ñanã ninâ taâ jonã mánåóuås nunã ninâjuáhã taã reã jáøâ tsouã nunã guiaâ óãsiáhã jniánã nunã o guiaâ lùnã nunã tsøã taã zianã çoê tsøãnaunã, ñanã ninâtaâ jonã líã mánåóuås nunã ninâjuáhã póuã iãçuohå nunã, ñanã ninâjuáhã taã reã lùnã tsouã guiohà náinhã iâjmónhã nunã taâ, ñanã ninâtaâ jonã líã mánåóuås nunã ninâjuáhã çáãtóunâ iãçuohå nunã ñanã óã taãguíâs çuéâ çáuå guiohà tsùà meinhâ jonå.

4) Tsøã jmonå çinå siã. Tsøâjmónàhà niónhà ñenhà nunã óåjmaønã íãmanârehà nunã çounã siã ñanã jánhå taã líã ñenhà nunã nénå, tsøã jmonå çinå siã éinã nénå líã jmónâ çounã siã, siã jonã çinå liáãçounã mønâ çáãñénhã nunã güenå lùã. Laãda siã íãçioã tsouã einã líãguiohà íãziaã guiohàs mønâtøê çáã jóunâs, ñanã laãdaã siã íãjmonå tsouã mønâ tøê ziaã íãnaønås, ñanã óã çiè siã íãmønâ liaâjeinhå çuohå nunã.

5) Ñanã ninâtaâ jonã juáhå éhã niónhã ninâjuáhã nonhå nunã uhà niunà tùâ. Ñanã iâjonà juáhãs éhã niónhã jmónhà nunã ninâjuáhã çáåtsonâ nunã. Ñan liáãtanâ çoê tsøãnaunã tionà mánå çounã iãmanãtøås tsouã liáhã niónhã jmónâs tanâ liáãtionhâs çoê tsøãnaunã. Ñanã iâjonà líãjouhå nunã tsøã íãnonhå nunã manâtønà jauà ðüinhà, ñanã liáhã líã manâtønà nunã léhà jauê tsøãnaunã nionê, ñanã íãjonã líãjuáhås liáhã jmonå tsouã taâ çoê tsøãnaunã. Ñanã ninâ taâ guiohà óåjmønâ zihå çoê tsøãnaunã jonã ronè çounã si tióhå lióunã taãtiánã jainhê jonã tionà niunà tùâmùnã iâlíãçuóhà nunã ninâjuáhã çáåtsonâ nunã, jánhå taãnióhà uhà nunã seguro, ñanã tahê

manhà minhà çúåçinhà niunà tùâ mùnã jonã nionê, ñanã ziaã iâjonà liáhã manãónås tsouã liaê mønâ manãóuås liáhã mønâ nínhã nunã çohê iâtíã Óåjmaønã. Jánhå taã cháhà nunã tóunâ ohå íãðáønhà nunã jeinhå zihå ninâ taâ guiohà Óåjmaønã jonã çoê tsøãnaunã. Zihå çounã ninâ taâ guiohà Óåjmaønã çoê tsøãnaunã manãjánhã iânínhã nunã nenã

 

 

 

 

Cora

Ɨ TƗ AJAꞌYEE TYAJAꞌRÁNAMUAJ

Ɨ tɨ áꞌyuꞌsiꞌij mej mij jaataséejrata náayarij nyuucaj jɨmeꞌ

Joꞌtɨj jáaɨꞌrij maj jaꞌráꞌastij ɨ maj puasaaruveꞌej aꞌájna a Estados Unidos México maj jaꞌráacɨj aꞌyaa mu tyihuaꞌhuɨɨreꞌ néijmiꞌcaa íiyeꞌej Mexico maj huatcháatɨmee, ajta quee aꞌɨ́jna jeꞌej, jeꞌej maj tyityecháatɨmee:

1) Yuꞌxarij maj jɨn jáamuaꞌree aꞌtɨ́j paj pueꞌeen. Aꞌájna joꞌtɨj jáaɨꞌrij maj jaꞌráꞌastij ɨꞌríj paj jaatáhuoonyij aꞌɨ́jcɨ ɨ pasaportej, jaꞌ matríiculaj aꞌáa tɨ jaꞌajtyámaꞌcan joꞌtɨj jáaɨꞌrij paj jaꞌráꞌastij ajta jeꞌen paj jaatáhuoonyij jaꞌ credenciaj ɨ paj jɨn tyuꞌ votaadoj íiyeꞌej México. Aꞌíjna ɨ tɨ tyiꞌhueeicaj jitze pu áꞌyuꞌsiꞌ jeꞌej paj ántyapuaj ajta jeꞌen jaꞌnyéerimij. Aꞌɨ́ɨ pu muatyáhuɨꞌrii ajtyapuaꞌ ɨmuaj a Estados Unidos pej pij banco joꞌtyájrutyej, paj tyiꞌhuaꞌnajchiyeꞌen cheéquej jɨme nusu paj jaꞌyójmuaꞌ ooyuꞌxaj joꞌmaj tyojóomuaꞌtyej. Pataꞌaj tyoꞌcáaxaj aꞌájna a MEXITEL (1-877-639-4835) tɨpuaꞌaj a jitze juxɨeꞌveꞌej sɨ́ɨj aꞌɨ́jna ɨ yuꞌxarij.

2) Joꞌmaj néijmiꞌi tyeꞌjeꞌyuꞌxaj jeꞌej tɨ sɨ́ɨj tyiꞌchej. Tɨpuaꞌaj México paꞌmaꞌcantaj peꞌ íitan nusu petyáatan majta jeꞌen jaꞌyójmuaꞌ aꞌáa joꞌnánɨeꞌhuacaꞌ aꞌ Estados Unidos, aꞌyaa pu tyíɨꞌrij paj huoꞌ registraadoj aꞌájna joꞌtɨj jáaɨꞌrij paj jaꞌráꞌastij, aꞌyaa mu mij huaꞌpuaquej tyaranamuáaraj muaꞌjuꞌun. Aꞌyaa pu ajta tyíɨꞌrij paj aꞌáa joꞌréꞌnyej joꞌmaj jáaꞌasacaa ɨ maj puasaaruveꞌej tɨpuaꞌaj páaxɨeꞌveꞌej paj huatyényeɨichej pej pij pajta aꞌyan tyiꞌnyéɨɨchej puaꞌraꞌnyij íiyeꞌej México.

3) Tɨ muaatyáhuɨɨreꞌen. Páamuaꞌreerej tɨquée aꞌɨ́jna jeꞌej jeꞌej paj tyiꞌchej, séejreꞌ tyiꞌtɨ́j paj jɨn huatácɨpuaj aꞌájna a Estados Unidos. Aꞌɨ́ɨmaj ɨ maj aꞌɨ́jna jɨn antyúumuaꞌree maj huotyéchaꞌɨɨn aꞌɨ́ɨ mu ajapuá huatányuusij majta jeꞌen tyámuaꞌ tyimuaatéꞌexaatyeꞌej jeꞌej paj huárɨnyij. Majta mu muaatáhuɨɨreꞌsij tɨpuaꞌaj tyiꞌtɨ́j jɨn jeꞌej puaꞌaj petyoꞌtyáꞌɨtzeereꞌen. Pataꞌaj aꞌáa jaꞌtanyéj joꞌmaj jáasacaa ɨ maj puasaaruveꞌej pej pij jéetzeꞌ jáamuaꞌree jeꞌej paj tyuꞌmuárɨeꞌen nusu maj muiꞌráꞌityacaꞌ nusu maj quee tyimuaanájchi, maj muatéꞌexaatyeꞌen tɨpuaꞌaj jeꞌej tyíɨꞌriitan pej pij tyámuaꞌ naa aꞌáa tyejeꞌcháaj puaꞌraꞌnyij a Estados Unidos, paj huohuoonyij aꞌtyeɨɨtyeristyamua maj huoꞌvíviꞌ nusu ɨ maj joꞌvátzɨj, maj muaatáhuɨɨreꞌen tɨpuaꞌaj mequee tyámuaꞌ mojoꞌseejra nusu jeꞌej puaꞌaj mamuaꞌuurej, maj tyihuoꞌtaꞌan ɨ tɨ tyiꞌcueꞌriꞌ ɨ huaꞌyóojmuaꞌ tɨpuaꞌaj ɨ maj huatóotoj, ajtáhuaꞌaj séecan jɨmeꞌ.

4) Yuꞌxarij paj jɨn tyoꞌxáꞌpuɨꞌɨntareꞌen. Tɨpuaꞌaj ajitze juxɨeꞌveꞌej paj tyiꞌtɨ́j ooxáꞌpuɨꞌɨntareꞌen aꞌájna a México pajta quee pújoorej paj ujoꞌmeꞌen, aꞌɨ́jna ɨ yuꞌxarij paj jɨj tyoꞌxáꞌpuɨꞌɨntareꞌen pu muaatyáhuɨɨreꞌsij. Aꞌɨ́ɨ pu ɨ yuꞌxarij tyuꞌtávej tɨꞌij aꞌtɨ́j ajitze maꞌcan tyoꞌxápuɨꞌɨntareꞌen yaa tɨꞌɨj ɨ sɨ́ɨj tɨ tyiꞌijchaꞌɨj, nusu tyiꞌtɨ́j tɨ huánanɨej nusu tɨ jaatoj ajta yaa tɨꞌɨj ɨ maj huatóotoj. Ajtyáxɨɨrij aꞌájna joꞌmaj jáaꞌsacaa ɨ maj puasaaruveꞌej pej pij néijmiꞌi tyuꞌmuaꞌreej.

5) Maj tyihuaꞌmuaꞌtyej majta ɨ maj tyihuáꞌhuaatyeꞌ. Ɨ maj aꞌɨ́jna jɨn antyúumuaꞌree metyiꞌijchaꞌɨj tyiꞌtɨ́j maj jɨn neín xɨcaj tzajta muaatáhuɨɨreꞌen aꞌájna a Estados Unidos. Aꞌɨ́ɨ mu muaatáhuɨɨreꞌsij mej mij castíran muamuaꞌtyej nusu ɨ huaꞌ nyuucaj aꞌɨ́ɨjma, ajta aꞌyájna aꞌɨ́ɨ mu majta tyámuaꞌ muaꞌuurej pej pij tyuꞌmuárɨeꞌen. Aꞌɨ́ɨ mu majta jamuaꞌreej joꞌtɨj jáaɨꞌrij mej mij tyimuáahuaatyeꞌen tyij pajta quee áꞌyuꞌsiꞌ aꞌájna majta jeꞌen quee aꞌchu muajijveꞌen. Ajta aꞌyájna, ɨꞌríj maj tyoꞌcáaxaj mej mij muaatáhuɨɨreꞌen joꞌpaj jaꞌmaꞌcan. Capáj jeꞌej tyíꞌmuaꞌaxcaj sulu pataꞌaj tyuꞌtaꞌíhuoꞌon aꞌíjna jɨmeꞌ

México pu jitze séejre joꞌmaj jáasacaa ɨ maj puasaaruveꞌej ajta quee mujaꞌ ɨmuaj putyajaꞌrɨcɨj. ¡Pataꞌaj aꞌáa jaꞌtanyéj!

 

 

 

 

Mam

Somoqe´ tijx´qeo kloj te qemay te tma te tik xplaj. (Relaciones exteriores texto para videos en lengua indígena)

Kye kbinx toj te Mexico ta at kuay junol suqul kye jonte aubil kya kilit a tanam mexicana tojanim tham tilo q´nel nabli chujol tsajnaqe´.

  1. Te ujal ta we ten kvibi wenbant o kenel kye kbinxju q´ujal ixja jun numbij kybi ix tuq´on kredecial tet robots to Mexico kye ox ujal atok tnjiya tij nojna tsbalil ban odente tsalu ja at kuay junal te jabil chulay te tmi pedul kyek jatsibal tal kuala toesckuel. Jatgana jun jun kye te uj mexite (1-877-639-4835) ajiguma jun kye jata teuj.
  2. Xmako q´oke ja kyete mexikano o mexicana jal itsji to at kui jamal ban tsiban tse mexicano o kenel kye kbinx to q´obinx ats pe at teuj te mel tse tat tsaj teney axs ban ban tsaj kyete binx jo tgona ma kye moge te kye mojbil k´eme tgutsa to Mexico.
  3. Moqsay naon tilo kutbi te chaqal ja tsula, at derechil to at kuay junal to kubil te maq´ay te kalol tya xi tmate junxi te tma ax bant kal kye tu pakbets pormal kux to k kye kbinx txja kayni te k´amol tidi kyma tibaj tma kyoq´umbil tsen lajchi tilo qbi chojonel ñea chojli ximojil betonel te toskinel je at junteltebe teyalpo te qambe at kui junal jion te pamil moq ome tilo tapakbal kamey o tidich xmayin dujajlon ho tsumey sq´umbe xima sustans kyete kyajol junel kye jun jun.
  4. Ban ktusibay ja tgana telel kyeju tbantel kyjow to Mexico, te tilo bant kutsibet aki tonima te bant kutsibet q´amate ja a tsu to Mexico adka ponte bin tma bantel tsen kutma atsbaj q´aybi o pawanqe laq bets betel te tots kinel ja at juntel be te xalpo.
  5. Xaksume banxi to kulbilat te tanam at jun programa k´ubant ok´ete its tun to ale kuay junal ban ja totsqinal kye xnaqsalte espaol ingles xyaj kusnaqtsen te ta ag´ul at pe ax jun tsiblel te tanam te ja ban kamon binel k´el yap ajitolote ban banax kuts tkuj aji ape te lamel tye tanama ja tsanaya tilo

visum qaniya tun jun tel kuts tkuj xnaji ape tetel te lambal. Te nama ja tsajnaya tilo ximay kanin ku ak´umbila.

Mexico at jun kye binx q´ayni tija. ¡Witsanku!

 

 

 

Maya

Nú’uk t´an tiaál videoi u k’aaytáa ich masewaal t´an

Le Cúchil Taanlaj Cajnaaloob México ti’ Estados Unidos cu t’saaico’ob le taanlajo’oba’ ti’ tulácal u  cajna’alilo’ob México ichi le lu´uma’, ma’ k’abe’et u ojelta’a bix k’uchicóobi.

1)   Jú’unil K’ajóoltaa. Te’ Cúchil Taanlaj Cajnaaloob cu pajtal a jo’sik jump’eel pasaporte, jumpe’el k’ahlay u Cúchil Taanlaj Cajnaaloob beyxan a k’aatik a ju’un hook’ chiitah México. Le o’oxp’eel ju’unó’ob yantio’ob u chucani a K’aaba’ yetel a wochel. Cu pajtal u meyajtech way Estados Unidos u tia’al a je’ik a bak’xok ti’ banco, u bo’otaatech chequeoob, a dsiibtik a paala ti’ cúchil xok. Bet a tsa ti’ MEXITEL (1-877-639-4835) wa ca dzibotik jumpe’el ti’ lejúuno’oobá.

2)   U Cúchil Dsíibtaal Máac. Wa mexicanaech wa mexicanoeche’ yetel a Palalo’ob siijo’ob tu lu’umil Estados Unidos, cu pajtal a dsiibtco’ob bey mexicano’ob te’ Cúchil Taanlaj Cajnaaloob; beyo’ cu K’amico’ob u ca’ap’éel lu’umilo’ob. Beyxan cu pajtal a tal te’ Cúchil Taanlaj Cajnaaloob wa a k’aat u dzo’okol a bel yetel le dzo’okol belo’ cu chimpolta’al México.

3)   Boch’ta’al. Ka’asé je’ bix k’uchikech waye’ yantech pajtalil Estados Unidos. Le cúchil Boch’talo’ cu tziktech tzolxikin ti jejeláas ba’xo’ob. Yetel cu pajtal u bisikech u tiáal u e’sa’atech ba’xo’ob ti ley. Xen ta Cúchil Taanlaj Cajnaaloob nadztech u tia’al u tzo’olotech yo’lal ba’xo’ob ti’ meyaj beyxan  wa tojoch’intábech xma’bo’li wa ma’ bo’ota’aabtech a meyaji’; a taanla’aj yo’lal u k’ajo’olta’a wa yan u bejil u tia’al a ma’lo’ob yantal Estados Unidos, u caxta’al  a la’ak’oob k’aláano’ob ti u cúchil bo’ol k’eban wa má ojéela’an tu’ux yano’obi; u táanla’aj u téeni u cabaóolta’a masewa’al wa ba’teil cajtali; u t’saba’ táanlaj ti’ pa’alal u dzo’okol u p’atcubaob le tata tzilo’obo’, ichi u la’ak’ ba’xo’ob.

4)   Pajtal Notario’ob. Wa k’abét  a xú’ulsik wa ba’ax ti ley Mexico ba’le’ ma’ tu utztal a bin; jump’e’el u Pajtali Notario cu pajtaj u a’antikech.  U Pajtalil Notario’ob cu cha’ik wa máax ti’ Mexicoe’ u acta’antech u tia’al a xu’ulsik ba’axo’ob je’ bix ti’ alab ólil, k’ax t’an ti man- coonol wa p’atbail. Nadz’aba te’ Cúchil Taanlaj Cajnaaloob wa yan ba’ax ma’ ta na’tik.

5)   Ka’ansaj yetel toj o’olal. Le cúchil cajo’ob yan ti je´jeláas taánlaj cu pajtal u ta’anlikech sa’ansama ti a cuxtal Estados Unidos. Cu pájtal u tak’ikech  ti’ u káansaj castlan t’an, Ingles, beyxan ka’ansaj ti’ meyaj. Yan ti’oob xan jumpéel tso’ol tu’ux je’ u pajtal a k’amik ta’anlaj ti’ a toj o’ol xma’ ju’unil yetel ma´sen co’oji’. Bey xan yan jejela’as meyajo’ob cu tak’ikech ta lu’umil tu’ux a tal. Má’ u sa’ata a ‘ool k’atchi’it yo’lal le ta’anlajo’ba.

Mexicoe yan jump’eel Cúchil Taanlaj Cajnaaloob ta wikná ¡Xíimbate!

 

 

 

Mazateco

Jñà xi̱ta̱ ra ki xá ꞌya ya̱ Méji̱ko̱ nga basìko̱ꞌta na̱xi̱ndá‑la̱ ñánda̱ xìn nangi, ra ya̱ tjítsa̱jna ya̱ Nangi Jngoato, ki̱ítjín jñà kjoa̱nda ra mà ko̱si̱ko̱ꞌta ngaꞌtsì xi̱ta̱ ra̱ i̱ nangi‑ná Méji̱ko̱ chja̱‑ni, mì tsa ki tímakinda ta mé kjoa̱‑ni ra tjín‑la̱ a̱ꞌta ꞌtse̱ koni ꞌsín nga itjojin nangi‑la̱:

1) Xa̱jo̱n ra ko̱tsò yá‑ni jè. Ya̱ ñánda̱ tjítsa̱jna xi̱ta̱ ra ki xá ꞌya ya̱ Méji̱ko̱ nga basìko̱ꞌta na̱xi̱ndá‑la̱ ñánda̱ xìn nangi, maà ꞌki̱ jngo‑lì jè xa̱jo̱n ra ma kítjo̱jin‑ni nangi‑lì, ko̱ maà ki̱tjo jngo‑lì xa̱jo̱n i̱sén ra ko̱tsò nga xìn nangi tjájmejín, ti̱ꞌkoa̱ maà si̱jí jè xa̱jo̱n i̱sén‑li ra ꞌtse̱ ra sakó‑ni xi̱ta̱xá i̱ Méji̱ko̱. Ngajàn xa̱jo̱n kìi̱, ya̱á ꞌya jè í‑lì kóꞌsín ꞌmì‑lì ko̱ jè i̱sén‑lì. Maà ko̱chjeèn‑lì i̱ Nangi Jngoato nga ki̱náchrje jngi kuenta̱ ya̱ bango̱, ko̱ nga ma si̱kíchjí xa̱jo̱n ra tse kjiya‑ni to̱n, ko̱ tsa ꞌkia̱ nga mejèn‑lì kjóyi xa̱jo̱n i̱xti‑lì ya̱ niꞌya chji̱ne̱ xa̱jo̱n. Ti̱ngi ti̱kíjna‑ni ꞌén ya̱ MEXITEL (1-877-639-4835) tsa ji̱ ra machjeén jngo‑lì xa̱ajo̱n kìi̱.

2) Ñánda̱ nga siya xa̱jo̱n xi̱ta̱. Tsa ya̱á nangi Méjiko̱ kitsii̱n ni̱ꞌsín tsa ꞌxi̱n mì ko̱ tsa chjo̱ón mì, ko̱ tsa jñà i̱xti‑lì i̱ì kitsin i̱ Nangi Jngoato, maà‑ní nga kjóyi xa̱jo̱n nga̱ ya̱ nangi Méji̱ko̱ katachja̱‑nì ya̱ ñánda̱ tjítsa̱jna xi̱ta̱ ra ki xá ꞌya ya̱ Méjiko̱ nga basìko̱ꞌta na̱xi̱ndá‑la̱ ñánda̱ xìn nangi; ꞌkoaáꞌsín ko̱ma‑ni nga ꞌse̱‑la̱ xa̱jo̱n ra chja‑nì ya̱ ngajò nangi. Ko̱ ko̱maà‑tse kji̱nchrabì ya̱ ñánda̱ tjítsa̱jna xi̱ta̱ ra ki xá ꞌya ya̱ Méjiko̱ nga basìko̱ꞌta na̱xi̱ndá‑la̱ ñánda̱ xìn nangi tsa mejèn‑lì nga ki̱xin ko̱ jè kjoa̱bixan‑lì ya̱á Meji̱ko̱ si̱ya‑ni xa̱jo̱n ꞌtse̱ kjoa̱bixan‑lì.

3) Ra basìko̱tji‑ná. Kì nijchaàjìn nga mì tsa ki tímakinda ta mé kjoa̱‑ni ra tjín‑lì a̱ꞌta ꞌtse̱ koni ꞌsín nga itjo̱jin nangi‑lì, tjín‑lì kjo̱hixi̱ nga xi̱ta̱ ꞌmì‑lì i̱ Nangi Jngoato.

Xi̱ta̱ ra ki xá ꞌya nga basìko̱tji‑ná ꞌkoa̱áꞌsín chja̱tjì‑lì ko̱ bíꞌtá‑lì nga ma ko̱sen ndi̱yá‑lì ra̱ a̱ꞌta ꞌtse̱ ta mé kjoa̱‑nì. Ko̱ ti̱ꞌkoa̱á maá ko̱si̱ko̱ꞌta‑lì a̱ꞌta ꞌtse̱ mé ta̱ kjo̱bítsjen ra machjeén ra a̱ꞌta ꞌtse̱ kóꞌsín tjín kjo̱téxoma. ꞌTin ya̱ niꞌya ñánda̱ tjítsa̱jna Jñà xi̱ ta̱ ra ki xá ꞌya ya̱ Méji̱ ko ̱ nga basìko̱ ꞌta na̱xi̱ ndá la̱ ñánda̱ xìn nangi, ra isa̱ chraña tíjna lì; mé ni nga kataꞌbi lì ꞌén ra a̱ꞌta ꞌtse̱ mé ꞌén ra tjín ra̱ a̱ꞌta ꞌtse̱ xá, koni tsa a̱ꞌta ꞌtse̱ ꞌkia̱ nga yá ra nachrje ni xá la̱ nga mì tsa mé kjoa̱ tjín la̱, ko̱ tsa a̱ꞌta ꞌtse ̱ xi̱ ta̱ ra mì ki machjí la̱ ni̱ chjin la̱ a̱ꞌta ꞌtse̱ xá ra ꞌsín; ko̱ a̱ꞌta ꞌtse̱ nga nda kataꞌya la̱ kóꞌsín tjín kjoa̱ ra tjín la̱ a̱ꞌta ꞌtse̱ koni ꞌsín nga itjojin nangi la̱ jngo xi̱ ta̱; mé ni nga ma jcha̱ la̱ a maá sa̱kòꞌnde lì kóꞌsín nga ko̱kìxi̱ yanda koni ꞌsín nga i ̱ tijni ya̱ Nangi Jngoato, nga ma kjótsjiya tsi xi̱ ta̱ xangi̱ ìra nda̱yá kijì ko ̱ tsa jñà ra mì ki ti ̱ sakó ni, ti̱ ꞌkoa̱ ma katamasin la̱ a̱ꞌta ꞌtse̱ ra tjín la̱ kjoa̱ nga tíbitjongi ko̱ tsa jñà ra tiꞌyaton ya̱ jngo niꞌya, ko̱ a̱ꞌta ꞌtse̱ nga kataꞌbi la̱ to̱n ra ko̱kje̱n nì jñà i̱ xti ra kitsjin xákjién xi̱ ta̱ jchínga la̱, ko ̱ a̱ꞌta ꞌtse ̱ kjoa̱ ra ti ̱ jñà isa ni kìi̱ .

4) Xa̱jo̱ nra ꞌbí lá jngo xi̱ ta̱ nga ꞌbiꞌnde lá nga ma katasíchjeèn í ná. Tsa machjeèn lì nga si̱ ndajín jngo kjoa̱ ra tjín lì ko̱ xi̱ ta̱xá ya̱ Méji̱ ko̱ ,tanga mí ki ma ꞌmi, jngoó Xa̱jo̱ nra ꞌbí lá jngo xi̱ ta̱ nga ꞌbiꞌnde lá nga ma katasíchjeèn í ná ma ko̱ si̱ ko̱  lì. Jè Xa̱jo̱ nra ꞌbí lá jngo xi̱ ta̱ nga ꞌbiꞌnde lá nga ma katasíchjeèn í ná tsjáꞌnde ní nga ya̱ Méji̱ ko ̱ jngo xi̱ ta̱ katabasen ngajo lì mé ni ma katabíndajín jngo ni kjoa̱ koni tsa jñà kii̱ :xa̱jo̱n ra sijna masen a̱ꞌta ꞌtse tsajmì ra tjín ná, xa̱jo̱n ꞌtse̱ nga mindeé ko̱ batineé jngo nangi, xa̱jo̱n ꞌtse̱ ra siìjon masen nga tsjin ni xákjién xi̱ ta̱ ra ijye ixan. Ti̱ chrañi ya̱ ñánda̱ tjítsa̱jna xi̱ ta̱ ra ki xá ꞌya ya̱ Méjiko ̱ nga basìko̱ ꞌta na̱xi̱ ndá la̱ ñánda̱ xìn nangi mé ni nga ma chji̱ nangi tsa mé ra miki nda tjíjin lì.

5) Aꞌta ꞌtse ̱ kjoa̱chji̱ ne ̱ xa̱jo̱ nko ̱ nga nga mì tsa mé ꞌchin ꞌse̱  la̱ ijo ná. Xi̱ ta̱ ra ki xá ꞌya ya jngo niꞌya masen ra a̱ꞌta ꞌtse ̱ na̱xi̱ ndá i̱ tsíná, ijyeé i̱ jnchandi̱ yá la̱ mé ra ma ko̱ chjeèn lì ra a̱ꞌta ꞌtse ̱ kóꞌsín nga tijni i ̱Nangi Jngoato. Maá ko̱si̱ ko̱  lì nga ma jcha̱xkin ñánda̱ ma chitáꞌyá ꞌén la̱ chikon, ko ̱ tsa jè ꞌén la̱ Xi̱ ta̱ Jngoato, ko  skanda ti̱ ꞌko̱ aá maà ko̱ si̱ ko̱ ꞌta lì nga ma ko̱ ma jngo lì xá. Ya̱á i̱ jncha la̱ í la̱ i̱ ꞌnde ñánda̱ ma ko̱sin lì ra a̱ꞌta ꞌtse ̱ chji̱ ne ̱ xki ni̱ ꞌsín mì tsa mé xa̱jo̱n tjín lì ra a̱ꞌta ꞌtse̱ nga m ata maxki kjo̱ tjo ná, ko ̱ mì tsa ꞌñó chjí, chjí la̱. Ti̱ ꞌkoa̱á ijyeé tjínda la̱ kóꞌsín ma ko̱ si̱ ko̱ ꞌta lì nga ma ki̱ ko̱ ꞌta lì ya̱ na̱xi̱ ndá ñánda̱ nga inchrabà ni. Kì ta chjàn ta ya̱ bikjòn la̱ nga chjinangi a̱ꞌta ꞌtse ̱ kjo̱ nda kìi̱ .

Jè Na̱xi̱ ndá jè Méji̱ ko ̱ tjín xi̱ ta̱ ra ki xá ꞌya ya̱ Méjiko ̱ nga basìko̱ ꞌta na̱xi̱ ndá la̱ ñánda̱ xìn nangi, ra chraña tíjna lì. ¡Tiìtsìjen la̱!

 

 

 

Mixe

Ja kujaaybë mëdyiibë kumëdyaakp ja ajxy yꞌeeꞌpëëkꞌadaambyë jëduꞌunë jëyaꞌay ajxy yakꞌixyꞌat yajmëdoyꞌadëëjët kunaax ayuukꞌaampy

Mëduꞌuntyë ja Mëj Kuduunk México Naax Jooty Kyugexyꞌajpyë mëdyiibë yaa Mërux Naax Jooty, ëdaa ajxy jeꞌe duꞌun tyuunkꞌajpy mëduꞌuntyë cham ñëgapxaꞌañ, jëduꞌun ja mexicobë jëyaꞌay ajxy pyuꞌubédët pën jaty jëduꞌun yaa yajpaatp ma ëdaa naax ëdaa kajptën, oy ajxy ënajty yaa otyeꞌemñepyꞌaambyë të myëch të tyëgëꞌëy:

1) Noky kyapxy mëdyi jaty jëduꞌun mmajëyaꞌayꞌádëp. Ma ja Mëj Kuduunk México Naax Jooty Kyugexyꞌajpyë, oy ja pasaporte jim myajpëdsë́mët, mëdyii mëchoꞌont xypyaatp ma ja nokyën ja Mëj Kuduunk México Naax Jooty Kyugexyꞌajpyën, tyats oyë credencial jim myajpëdsëëmbët jëduꞌun kuduunk México Naax Jootypë mbawingéxët. Yëꞌë tëgëëkpë noky kyapxy pedyëë kaꞌxyëë ja mxëë mdsuu yëꞌë xymyanëkxë tyadsë mꞌajaꞌañáxy. Oy yëꞌë yaa myajtuunkpaadaꞌañ Mërux Naax Jooty ku mgwenta ënajty myakꞌawaꞌadsaꞌañ ma bankën, ku cheque ënajty mguwidsaꞌañ o ku mnëëx mmajk ënajty myajkujaayaꞌañëë ma ja kapxtaaktëjkën. Oy jim mgapxypëdaꞌagët jëduꞌun ajxy jim xymyëjꞌwówët MEXITEL (1-877-639-4835) pë mdsojpy myajmaajyajpy ëdaa duꞌumbë noky kyapxy.

2) Agujtëjk. Pë méxicobë toꞌoxyëjk o méxicobe yaꞌadyëjk miich a pë yaa Mërux Naax Jooty ja mnëëx mmajk ajxy të myiñ të kyaꞌay, oy ajxy jeꞌe myajkujaayaꞌañëë ma ja Mëj Kuduunk México Naax Jooty Kyugexyꞌajpyën ku jeꞌe myexicobë jëyaꞌayë; a óyëts ajxy jeꞌe duꞌun mejtsꞌit xyënaxaꞌañ. Janë oy jëduꞌun mminaambë ma ja Mëj Kuduunk México Naax Jooty Kyugexyꞌajpyën pë mꞌagujpëgaamp ënajty a jëduꞌun ja mbëgyëëbë chobaadët jim México Naax Jooty.

3) Nëwaꞌañ guwaꞌañëëbë. Mjaꞌamyédsëp jëduꞌun, ooy ënajty yaa otyeꞌemñepyꞌaambyë të mmech të mdëgëꞌëy, mmëdë kuꞌudujt nëgyuwaanëk yaa Mërux Naax Jooty. Ja kuduunk kugapxy ajxy Nëwaamp Kuwaambë jeꞌe jeꞌe xyñëwaꞌanaamp tyats madyuꞌuꞌaampy xykyapxwijaꞌañ nepy ënajty myajmaajyatyën. Janë oy ajxy xywyinwowaambë jëduꞌun ajxy xywyingapx xyjyëjkapxëꞌëwët ku tii tsip xexpë ënajty mwinguꞌix mwingubaadëꞌëy ma yëꞌë ley myinëꞌëyën. Oy jim mnëkxët ma ja Mëj Kuduunk México Naax Jooty Kyugexyꞌajpyën ja maas mawingonbë, jëduꞌun ajxy xyꞌadij xyꞌawaanët ma yëꞌë kuduñëëbë myinëꞌëyën, ëxtaꞌamts nej ku ënaꞌk ënajty nëꞌënëgoobë të xyꞌëxpëboꞌoy ma mduñën o ku ënaꞌk ënajty të xykyaꞌamëjúy; ma yëꞌë ajxy jëduꞌun ijxp yajkopkëëbyën ku ajxy yaa të ñaxy, pë jiijë yꞌanëë yꞌaduꞌu nepyꞌaampy jëduꞌun myajtuꞌuyoꞌoyët ku yaa Mërux Naax Jooty oy mꞌídët; ku ja mjujy mmëguꞌuk ënajty mꞌëxtaꞌawaꞌañ pën të chumy të myachëë o pën të tyëgoy o kaꞌa yajpaatp; xypyuꞌubédët ajxy ku ënajty mwinguꞌix mwingubaadëꞌëy ku ënajty pën xypyexy xytyeeñ o ku ënajty mjëën jooty mdëgooty mdsippaady mmaꞌatpaady; ku ja mnëëx mmajk ñëgaayëëk ñëꞌuukëëk ënajty myujꞌwaanë ku ajxy ënajty të mnëyꞌëxmachëë, mët jak madyuꞌu jaty.

4) Noky Mëj Kuꞌudujt Mëëtpë ku Pën Xyjyëdsoꞌokꞌádët: Pë jim myajmaajyáty ku tii tsipë xexpë myajtëdyëgëꞌëwaꞌañ ma yëꞌë ley myinëꞌëyën jim México Naax Jooty pero kap oy mꞌamdso nëkxaꞌañ, ja Noky Mëj Kuꞌudujt Mëëtpë ku Pën Xyëdsoꞌokꞌadët jeꞌe jëduꞌun oy xypyuꞌubedaamp. Ja Noky Mëj Kuꞌudujt Mëëtpë ku Pën Xyjyëdsoꞌokꞌádët oy jeꞌe tyuunkpaady ku wiinkpë mgugexyꞌádët mjëdsoꞌokꞌádët jëduꞌun jeꞌe myawëdit yajwëdítët pë jim ënajty tii yajꞌyajtëdyëgëꞌëwaꞌañ ma yëꞌë noky kumëdyaakpën ku pën tii të myajmamëꞌëmëꞌëy, ma ja noky kumëdyaakpë ku të kyuꞌudúky ma ja juyëëbë toogyëëbën o ku ënajty pën ñëyꞌëxmadsaꞌañëë. Mëjꞌyoꞌoy mëjnáx jim ma ja tëjkën ma ja Mëj Kuduunk México Naax Jooty Kyugexyꞌajpyën, jëduꞌun ajxy xykyapxtëëwët tii jaty ënajty myajtëw myajtëꞌxaampy.

5) Ja Kapxtaꞌagyëëbë mët ma ja Oyꞌajt Weenꞌajtën. Ma ajxy jeꞌe yajtuꞌuyoꞌoyën ja ajxy të kyumin të kyumedsëꞌëyëbë, jimë programë ajxy may myëëdë medyi jaty oy xypyuꞌubedaamp ma xëë dsuu duꞌun jabom jabom mmënaxy myajnáxyën Mërux Naax Jooty. Oy ajxy jeꞌe xykyexaꞌañ xyꞌawanan xyꞌadijánë ma ajxy yajkapxtaꞌaky yajnëꞌixëꞌëyën amëxán, amërux, ëxtë jeꞌe baady ku ja tun xaj ajxy xyajnëꞌixëꞌëwët. Janë jim ajxy kujaay kugeech myëëdëbë maa jaty nëkxy oy myajtsooyëꞌëwaꞌañ oyë seguro ënajty mgaꞌadeꞌemmyëëdë mët maa ënaxyë tsow jaty mgaꞌajuyaꞌañën. Janë jëduꞌun duꞌumbë, jiijë prográmabë mëdyii jaty jeꞌe myëduꞌugëëpy ma miich mgunaax mgugajptën. Yajtëw yajtëꞌx ëdaa duꞌun, kaꞌa mdsëꞌëgëꞌëy mdsëꞌëdyuñ maa ajxy ëdaa duꞌun tyuñ.

Jiijë México ja Mëj Kuduunk México Naax Jooty Kyugexyꞌajpyë winduum agón myëëdë ma miich myajpaadyën. ¡Mëjꞌyoꞌoy mëjnáx jim!

 

 

 

Mixteco de Mechoacan, Oaxaca

Veꞌe nu yuku ra kutyiño tsa kuenda ra nyakañaꞌa ñuu nuu koꞌyo, ñuu yanki, tsaꞌa ra kuꞌva kuu tava ndo ñaa tutu tsiñuꞌun tsi ndo tsa kuu ndo ñayɨvɨ ñuu nuu koꞌyo ñuu yanki ya, ni maa ñaꞌñi tutu ndo iyo.

1)   Tutu tsa tsaꞌa tsa ndaa tsa kuendon. Veꞌe nu yuku ra kutyiño kuenda ra nyakañaꞌa ñuu nuu koꞌyo kuu taꞌvon noo tutu luꞌlu tsa nyaa xiñaꞌñun ta djɨvun ta kuu ku kakon xiñaꞌñu tsa kuenda tsa tsaꞌun voto. Nduñi taꞌan tutu ya nyaa djɨvun tsiꞌin xiñi djɨvun, ta xiñaꞌñun, kuu kuatyiñon tsi tsi ñuu yanki ya kuꞌva kuu tyiꞌun xuꞌun banku, o tsa djatyaꞌvun tsiꞌin tseke o tsa tyiꞌun djeꞌun djukuela. Tyaa djɨvun kuꞌva kuu yaꞌun nu kuu MEXITEL (1-877-639-4835) tatu tsiñuꞌun nya tutu ya tsuun.

2)   Nu tava yo tutu ley. Tatu ñayɨvɨ ñuu nuu koꞌyo kuu ndo ta kaku djeꞌe ndo ñuu yanki, kuu tava ndo tutu kaku djeꞌe ndo tañi ra ñuu nuu koꞌyo nu nyaa veꞌe nu yuku ra kutyiño tsa kuenda ra nyakañaꞌa ñuu nuu koꞌyo, kuꞌva kuu, kuu ñun nduu ñi ñuun, ra ñuu nuu koꞌyo ta ra ñuu yanki. Ta kuu kuꞌun ku ndo nuu ra tatu kuñi ndo tandaꞌa ndo tyakuan ta kua kuu kuꞌva tutu tandaꞌa ndo ñuu nuu koꞌyo.

3)   Tsa djakaku tsi yo. Ndukoꞌon iñi vadjɨ ni maa yɨɨ kuꞌva iyon tsa kuenda vatyi ra inka ñuu kuun, iyo ityi tsuun ñuu yanki. Veꞌe nu yuku ra djakaku tsuun, nakatyi ra djɨɨn djɨɨn tuꞌun vaꞌa tsuun. Ta kuu ku tyinyee ra tsuun kuꞌva kuu djakakun tsuun nuu ley. Tuꞌva nu nyaa veꞌe ra tyinyee tsuun kuꞌva kuu koton tandɨꞌɨ tsa taꞌan tsi koton djɨkɨ tandɨꞌɨ tyiño, ta tañi tsa kuenda tsa djakono ra tsi ndo nu djatyiño ndo tsa ñunvan ñi tuꞌun kuu o ña djatyaꞌvi ndo yaꞌvi tsa taꞌan tsi tsi ndo, katsi vaꞌa kua nakatyi ra tsi ndo kuꞌva nu ñoꞌon ndo inka ñuu kuꞌva koto ndo tsa iyo inka ityi kuꞌva kuu koo vaꞌa ndo ñuu yanki, kuꞌva kuu nanduku ndo ñayɨvɨ kuu ndo tsa ñoꞌon veꞌe kaa o ñun tsa kuanaa, djandaa ra tyiño tsa kuenda ñayɨvɨ tsa tsaku nyaa tsi ndo ta tsa kenda ñun djatyiño veꞌe tatu ndoꞌo ñun, o tsa kuenda xuꞌun tsa kuenda djeꞌe ndo tatu tsaꞌnya ndo tutu tsa tandaꞌa ndo, ta inka ka maa tuꞌun.

4)   Veꞌe nu iyo ityi tsi yo. Tatu tsiñuꞌun djandu vaꞌun noo tyiño nya ñuu nuu koꞌo djoko ña kuu kuꞌun, noo tutu tsa iyo vavaꞌa tunyee iñi, kuu tyinyee tsi tsuun. Noo tutu tsa iyo vavaꞌa tuꞌun nyee iñi kuu kuatyiño noo ñayɨvɨ nya ñuu nuu koꞌyo kua kaꞌan tsa kuendon tañi tutu ñuꞌun o tutu tsa kuenda tsa djaton o xikon o kua taꞌnya tutu tandaꞌa ndo. Tuꞌva veꞌe nu yuku ra kutyiño kuenda ra nyakañaꞌa ñuu nuu koꞌyo kuꞌva koto katsi vaꞌun ñaa tuꞌun tsa ña kutuñi iñun.

5)   Nu kutuꞌva yo ta nu kuu tatan tsi yo. Veꞌe tsa kuenda ñuu iyo tuꞌun tsa kuu kuatyiño yo tandɨꞌɨ ñi kɨvɨ ñuu yanki. Kuu kutuꞌva ndo djaꞌan, ta djaꞌan yanki, oo tsa kutuꞌva ndo, kuꞌva djatyiño ndo. Ta nyaa ku noo nu nyaa djɨvɨ nu kuu yaꞌa ndo veꞌe tatan tsa tyakuan ñi maa ta ña yaꞌvi kua tyaꞌvi ndo. Ta inka ku tuꞌun, iyo kuꞌva kuu kaꞌun tsiꞌin ñayɨvɨ ñuun. Va naa iñun ndaka tuꞌun tandɨꞌɨ tyiño tsa nakatyi ya tsuun.

Ñuu nu koꞌyo nyaa yatyin veꞌe nu yuku ra kuu tyinyee tsuun.

 

 

 

Mixteco de Jamiltepec

Tandɨꞌɨ ndo cha kuvi ndo ra Ñukoꞌyo ta iyo ndo nya Estados Unidos. Iyo ve’e tyiño Consulado Ra Ñukoꞌyo nu nyiku ndo chiña, ta kuñi ra tyinyee ra chi ndo.

Vasɨ iyo o ñaꞌri tutu Migra ndo soko kuñi maa veꞌe tyiño Consulado tyinyee ra chindo.

1 Kuvi tava ndo tutu cha nañi identidad nu kuvi Consulado kuan, kuvi tava ndo pasaporte ndo ñandɨꞌɨ, ta kuꞌva chi numero (matricula) chi ndo ta kuvi tava ndo credencial de elector vatyi kuvi saꞌa ndo votar nya ñukoꞌyo .

Nɨ nduñi taꞌan tutu iꞌya kukunyaa sɨvɨ ndo ta foto ndo nuu chi. Vatyi ku chiñuꞌun chi chindo nu iyo ndo, kuvi nuña ndo noo cuenta banco chiꞌin chi o kuvi nasama ndo cheque chiꞌin chi, o kuvi tyiꞌi ndo chi seꞌe ndo sɨkula, kuvi kaꞌan ndo chiꞌin teléfono tatu chiñuꞌun tutu iꞌya chindo, ikan numero Iꞌya, (1877-639-4835)

2 Kukoo nu kita tutu sɨvɨ ñayɨvɨ. kuvi tyinyee veꞌe tyino Consulado kuan chi ndo kuvi ri ndo rayɨɨ o ñusɨꞌɨ tatu chikoo seꞌe ndo nu iyo ndo Estados Unidos kuvi tava ndo tutu sɨvɨ seꞌe ndo nu kuvi veꞌe tyiño Consulado; ta kua kuvi seꞌe ndo ra ñukoꞌyo ta ra Estados Unidos nɨ nduvi ri, ta kuvi tandaꞌa ndo ñandɨ,ɨ ta vale tutu kuan nyakua nya nukoꞌyo iꞌya.

3 Yoso kaa ku tyinyee ra chindo nɨri maa ñaꞌri tutu migra ndo iyo soko iyo derecho chi ndo nu iyo ndo Estados Unidos chiña. Iyo noo veꞌe tyiño cha nañi protección kusaꞌa kuenda chi chindo ta kukuꞌva chi kuꞌva chi ndo ñaa ndɨꞌɨ tɨndoꞌo kuvi chi ndo.Ta sakeꞌen ityi tuku chi, chindo yoso kaa kuꞌun ndo kuatyi nuu ra kuvi tyiño. Kuaꞌan ndo nu kuvi veꞌe tyiño consulado cha nyaa yatyin nu iyo ndo. Na kuꞌva ra kuꞌva chi ndo ta sakaku ndo chi ndo tatu tava patron ndo chi ndo nu saꞌa tyiño ndo ta ñaꞌri kuatyi ndo, o ña tyiyaꞌvi ra chi ndo, ta kua tyinyee tuku chi chindo ta nɨkoo vaꞌa ka ndo nu iyo ndo chiña; Tatu kuanaa noo ñayɨvɨ chii ndo o chasɨ ra chi ñu, ku tyinyee consulado chi ndo ta tatu ña kuñi nyeꞌe ñayɨvɨ chi ndo cha katyi cha kuvi ndo ra ñukoꞌyo o tatu iyo tɨsɨꞌɨ nu kuvi veꞌe ndo chiꞌin ñayɨvɨ chii ndo; tatu sandoo yɨɨ ndo chi ndo ta iyo seꞌe ndo ku tyinyee consulado chi ndo na kuva yɨɨ ndo pensión vatyi kachi seꞌe ndo.

4 Tatu iyo noo tɨsɨꞌɨ cha taꞌan chi sandaa ndo nya ñukoꞌyo ta ña kuvi Kuꞌun ndo, iyo noo poder notarial cha kuvi tyinyee chi ndo. Ta kuvi nduku ndo noo ra Ñukoꞌyo vatyi sandaa ra kuatyi kuan tyiño nuu ndo, kuvi ri no testamento o cha nasata ndo ta naxiko ndo, o divorcio, kuaꞌan ndo nu kuvi Consulado ta koto vaꞌa ndo tyiño iꞌya.

5 Iyo noo Departamento ta noo Programa cha kuvi sakuvi tyiño nuu ndo Estados Unidos iꞌya. Kuvi tyinyee ra chi ndo ta sakuaꞌa ndo saꞌan ta inglés ñandɨꞌɨ, ta sañaꞌan ra chi ndo na kutuꞌva ndo noo tyiño. Ku tyinyee tuku ra chi ndo ta kukuvi tatan chi ndo nu nyaa doctor ta ña yaꞌvi kukeꞌen ra chi ndo vasɨ ñaꞌri seguro ndo iyo. Iyo noo programa nu kuvi saꞌa ndo vinkular chi ndo chiꞌin ñuu nu kaku ndo, ma kaka xiñi, ndo vatyi ña ndicha tuꞌun iꞌya ra ñukoꞌyo tyaa ra Consulado ityi nu iyo ndo vatyi tyinyee chi, chi ndo kuaꞌan ndo yukuan.

 

 

 

Náhuatl

Los Consulados de México en Estados Unidos ofrecen los siguientes servicios a toda la comunidad mexicana en este país, sin importar su situación migratoria:

NiConsulados México, tlen cateh Estados Unidos, uilis quinmatlanis in tocniuan tlen pouih México uan chanchiuah Estados Unidos, amo icchiulia quinpia amameh noso amo:

1)   Documentos de identidad. En el Consulado puedes obtener un pasaporte, una matrícula consular y solicitar tu credencial para votar en México. Los tres documentos tienen tu nombre completo y fotografía. Pueden servirte aquí en Estados Unidos para abrir cuentas de banco, cobrar cheques o inscribir a tus hijos en la escuela. Haz tu cita en MEXITEL (1-877-639-4835) si te interesa alguno de estos documentos.

Amameh tlen ica semoteixmatiltia. Itich in Consulado uilis itquixstis mopasaporte, se matrícula consular uan uilis ittlahtlanis mocredencial tlen poui México. Ninqueh yeyi amameh icpiyasqueh yec ahsitoc motoocaa uan se motlaixcopin. Ica nonqueh amameh nican Estados Unidos uilis ittlapos se cuenta itich in banco, noso ittlahtlanis motomin ihcuac mitztlaxtlauiah ica se amatl noso itquimihcuilos moconeuan mamomachtican. Ixtlanotza itich in MEXITEL (1-8877-639-4835). uan mitziluisqueh quemanian uilis mitzilisqueh tla itniqui semeh ninqueh amameh.

2)   Registro Civil. Si eres mexicana o mexicano y tus hijos nacieron en Estados Unidos, puedes registrarlos como mexicanos en el Consulado; así, obtienen la doble nacionalidad. También puedes venir al Consulado si quieres casarte y que el matrimonio sea válido en México.

Registro Civil, tla itsiuatzintli noso ittlacatzin tlen itpoui México uan moconeuan onesqueh Estados Unidos, ompa uilis itquimihcuilos mapouican México, ohcon uilis pouisqueh México uan Estados Unidos. Ixmopacho inauac in Consulado tla itniqui itmonamictis uan itniqui non amatl macpia chicaualistli México.

3)   Protección. Recuerda que sin importar tu situación migratoria, tienes derechos en Estados Unidos. El departamento de Protección te defiende y ofrece orientación en distintos temas. También puede canalizarte para asesorías legales. Acude a tu Consulado más cercano para recibir información sobre temas laborales como despidos injustificados o salarios no pagados; diagnósticos migratorios para conocer si hay algún camino para regularizar tu estancia en Estados Unidos; búsqueda de familiares detenidos o no localizados; atención a casos de discriminación o violencia doméstica; pensión alimenticia para los hijos después de un divorcio, entre otros.

Ica Tlapaleuil.Ixmati amo icchiulia tla itquinpia amameh noso ayamo, icpia tlen mitztlepanitasqueh Estados Unidos. Itich in departamento de Protección tlapaleuiah uan uili mityolchicacuah itich tlensa ocsiqui. Mitztitlanih campa uilis mitzmatlanisqueh itich itlah legal. Ixmopacho inauac in Consulado tlen amo uehca catqui, ompa mitzmatlanisqueh itich motiquipan, tla santiquitl mitztotocah, noso tla amo omitztlaxtlauiah; quitasqueh quenih uilis mitzmatlanisqueh ica moamauan tlen ica tisqui Estados Unidos; uilis quintemosqueh mochanehcauan tla tzacutoqueh noso amo itquimahsi; noiuqui tla amo mitztlepanita, noso tla mitzoncohcocoua se mochanehcau; uan tla itniqui maquintiquipanocan moconeuan ihcuac yotmoxixinih uan ocsiqui tlensa ica uilis mitzmatlanisqueh.

4)   Poderes Notariales: Si necesitas resolver algún asunto legal en México pero no puedes ir, un Poder Notarial te puede ayudar. El Poder Notarial permite que alguien en México te represente para resolver asuntos como testamentos, contratos de compra-venta o divorcios. Acércate al consulado para aclarar cualquier duda.

Ica Poderes Notariales: Tla moniqui itlah amatl ityectlalis México uan amo uili tioh, se amatl itoocaa Poder Notarial ica uilis itmomatlanis. Non amatl itich in altipetl México uilis ica ittlanamacas noso ittlacouas, noso tla itchiua se amatl campa quihtohtoc ittlaaxcatis acah ihcuac yotpohpoliu, noso tla itniqui itmoxixinis iuan naquin itnamiqueh. Ixmopacho inauac se consulado tla itlah tlahtlanilistli itpiya.

5)   Educación y Salud. El departamento de comunidades tiene programas que pueden servirte en tu vida diaria en Estados Unidos. Pueden conectarte con clases de español, inglés, e incluso capacitación para el trabajo. Tienen también una lista de lugares en donde puedes recibir atención médica sin necesidad de seguro y a bajo costo. Además, hay programas para vincularte con tu comunidad de origen. No dudes en preguntar por estos servicios.

México tiene un consulado cerca de ti. ¡Visítalo!

Ica Tlamachtiloyan uan tlapahtanih. Campa ictoocaayotiah departamento de comunidades uili mitzmatlanih itich mochanchiualis Estados Unidos. Uili mitztlahtouiah canih itmomachtis ica español, inglés uan amo sanyeh non tlamo noiqui itmomachtis itich itlah tiquitl. Noiuqui yehuan icmatih canih uilis tias itmopahtitiu campa amo ictlahtlanih seguro uan amo ocachi patioh ittlaxtlauas. Amo sanyeh non, niuqui itich in Departamento de comunidades catqui tlensa tlen ica uilis mitzmatlanisqueh tlen icpia tlen quitas iuan in atipetl campa otnes. Ixtlamotlatlahtlanih ica nin tlen uilis mitmatlanisqueh.

México icpia se consulado amo uehca campa ticah, ¡Imopacho innauac!

 

 

 

Nyuhu otomi

Yó̱ tꞌohni ra nde híngrá hyämfo̱ nge da thäki ꞌne da hma

Nu yó̱ mbe̱fi ra tsꞌu̱tꞌabi fa̱xyo̱ jäꞌi di hokyó̱ tso̱kuä wa Mꞌbonda̱ ꞌnepu̱ yó̱ Ha̱i yo̱ Zubi, di unya yo̱m fa̱tsꞌi ja wa u̱ ga̱ yo̱ hnini wa ra ha̱i mꞌdonda̱, ꞌne híngán tꞌa̱nni ꞌbu̱ ra mengu wa a̱ge hínꞌna:

1)   Yo̱ tso̱kuä nge ní fädi toꞌo a ra jäꞌi. Nubu̱ ꞌbu̱ꞌu̱ yó̱ mbe̱fi ra tsꞌu̱tꞌabi fa̱xyo̱ jäꞌi di hokyó̱ tso̱kuä da za̱ gi jukni tso̱kuä ntꞌëdi ra ha̱i nꞌdanni, ꞌda yo̱ ꞌbede di ꞌdaꞌa yó̱ mbe̱fi ra tsꞌu̱tꞌabi fa̱xyo̱ jäꞌi di hokyo̱ tso̱kuä ꞌne gi ꞌya̱ꞌa i tso̱kuä ja ni po̱te ntꞌëxätsꞌu̱tꞌabi wa ꞌBonda̱. Nuya hyu yo̱ tso̱kuä i hutsꞌi ga̱tho ni thuhu ya ꞌne da guatꞌni po̱te. Da za̱ gi hyongua rá Ha̱i yo̱ Zubi nge da za̱ gi xoka nꞌda nin ja̱tꞌambe̱ti bu̱ ja yo̱m ꞌbe̱ꞌtsꞌambe̱ti, da za̱ gi pa̱hyo̱ xitꞌo mbe̱ti a̱ge gi hyuspa yó̱ thuhu ni tꞌu̱hni bu̱ ja ran gunxa̱di. ꞌYa̱nni ꞌbe̱ ní pa da za̱ gi mba gi ꞌya̱di bu̱ ja MEXITEL (1-877-639-4835) geꞌbu̱ yage gí nde din nꞌdaꞌa ya yo̱ tso̱kua hmagua.

2)   Yo̱n thuxäthuhu Jäꞌi. Nuꞌbu̱ grá meꞌbonda̱ ꞌne nu u̱ ni tꞌu̱hni bim ꞌbu̱pu̱ ja yó̱ Ha̱i yo̱ Zubi, da za̱ gi hyuspa yó̱ thuhu nge yo̱ meꞌbonda̱ bu̱ ꞌbu̱ꞌu̱ yó̱ mbe̱fi ra tsꞌu̱tꞌabi faxhyo̱ jäꞌi di hokyó̱ tso̱kuä; gepu̱ya, da za̱ dim mengu yoho yo̱ ha̱i. Xi da za̱ gi mba bu̱ ꞌbu̱ꞌu̱ yó̱ mbe̱fi ra tsꞌu̱tꞌabi fa̱xhyo̱ jäꞌi di hokyó̱ tso̱kuä ꞌbu̱ yage gín nde gin thäti ꞌne nu a ran thäti gi ꞌyo̱tꞌe di mu wi wa Mꞌbonda̱ a.

3)   Ram fa̱xte. Dami bëni nge geꞌbu̱ grá mengu bu̱ ja ra ha̱i a wage hínꞌna, i ja nin tꞌëdi bu̱ yó̱ Ha̱i yo̱ Zubi. Nu u̱ yó̱ ꞌbe̱fi dim fa̱xte da mba̱xe̱ u̱ ꞌne da xiꞌa u̱ ꞌdahmaꞌdaꞌyo yo̱m hma nge ꞌbe̱ da za̱ gi ꞌyo̱tꞌe. Xi da za̱ gi ꞌya̱di da mba ma ze̱ꞌi ꞌbe̱ da za̱ gi ꞌyo̱tꞌe. Ni mba ꞌbu̱ꞌu̱ yó̱ mbe̱fi yo̱ tsꞌu̱tꞌabi i fa̱xhyo̱ jäꞌi di hokyó̱ tso̱kuä i ꞌbu̱pu̱ ha̱ntho gí ꞌbu̱i gepu̱ da siꞌi ꞌbe̱ gi ꞌyo̱tꞌe nange hanja yo̱ ꞌbe̱fi tengu ya geꞌbu̱ bi thäkꞌa ra ꞌbe̱fi ꞌne híngi siꞌi hagen ja a̱ge hím bin juꞌtꞌa nin za̱bi; da hnu ꞌbu̱ ja ge da za̱ ꞌbe̱ da tꞌo̱tꞌe gepu̱ da za̱ gim ꞌbu̱i nyaꞌa wa ra Ha̱i yo̱ Zubi; ꞌbe̱pu̱ dí mban thoni u̱ ni meni bi fe̱ntꞌi a̱ge híngi pan thini; da mba ma ze̱ꞌa ꞌbu̱ híngi pan tꞌëꞌtsꞌi i a̱ge di u̱nꞌna nin do̱; ram fa̱tsꞌi nange rán tsꞌihme u̱ ni tꞌu̱hni ꞌbu̱ ya ge gán hye̱hmi nin do̱, ꞌne mi ꞌda bu̱ya.

4)   Yó̱ Tsꞌe̱di yo̱ Tso̱kuäntꞌëdi: Nuꞌbu̱ gí hoka nꞌda ni thogi bu̱ Mꞌbonda̱ pe̱ híngi tsa̱ gim mba, da za̱ di ze̱ꞌa nꞌda Tsꞌe̱di Tso̱kuäntꞌëdi. Nu yó̱n Tsꞌe̱di yo̱n Tso̱kuäntꞌëdi di jaꞌi nge ꞌboꞌo di po̱ꞌtꞌa bu̱ Mꞌbonda̱ nange yo̱ tso̱kuä i hutsꞌi ꞌbe̱ din ja, ꞌbu̱ jaꞌa gi ta̱i a̱ge ran hye̱gi. Ní mba bu̱ ꞌbu̱ꞌu̱ yó̱ mbe̱fi ra tsꞌu̱tꞌabi yo̱ tsꞌu̱tꞌabi di hokyo̱ tso̱kuä ꞌbu̱ jaꞌa gídí hyonya thhoho.

5)   Ran Xa̱di ꞌne ran Zaki. Nubu̱ ꞌbu̱ꞌu̱ i fa̱hyo̱ hnini i ja yó̱m fa̱tsꞌi nge da za̱ di ze̱ꞌi ga̱ yo̱ pa gim ꞌbu̱pu̱ yó̱ Ha̱i yo̱ Zubi. Da za̱ gin xa̱hmbu̱ ra hyämfo̱, ra zubi, ꞌne xi da za̱ gi xa̱di ꞌbe̱pu̱ gdím pe̱fi. Ximmi ja ra tso̱kua hapu̱ huxyo̱ thuhu yo̱ xe̱ki gepu̱ da za̱ gi un ra ꞌyo̱thebate ꞌne hínga nehtho di käꞌa nin tꞌëditho̱thebate ꞌne híngí madi gi jutꞌi. manꞌda bu̱ya ximmi ja yo̱ ꞌbe̱fi nge da za̱ gim fa̱xu̱ a ra hnini gbí netsꞌi. O gídí hyonya thoho dami ꞌya̱nni yo̱m fa̱tsꞌi ya.

Nu ra ha̱i Mꞌbonda̱ ja i ꞌbu̱htho bu̱ gí ꞌbu̱ꞌu̱ yó̱ mbe̱fi yo̱ tsꞌu̱tꞌabi i fa̱xhyo̱ jäꞌi di hokyó̱ tso̱kuä. Ní mba bá un

 

 

 

Tarahumara

NAWESALI NATÉAMI IKIWIPO RARAMURI RAICHIKA JITI SINEAMI AKÉMA

Ojisina Consulados Mexicanos a jáwali waluala kobierno jemi omáana kawí México nuráami bo’ómi Estados Unidos:

1) Ke kawélipo nakú eenami nocha,kámi ko pereami ke, noli a buyanába oselí simíaka ojisina consulado,chimí tabo oselí risensi pasaporte ayénacho matrícula consular, jiti echi oselíti uméroma machí awáa kipu oselí credensiali echi náti a uméroma si nijía kipu boto kipu kawí México,na bikiana oselichi alá machiná aní kipu rewalá ali kipu chualá atiami cho ju,we iré ali natéma bo’ómi Estados Unidos echi oseliti a karewáma erápika cuenta bancaria, nakulíwa omá cheke echi náti natétisiwa,a ompáma echi oseliti mo’ayá sukuelachi kipu kúchuwa, bachá ra’ichika buyanási natéami oselí, teléfono ko ju; MEXITEL (1-877 639 48 35).

2) Oselichi ro’aba kuuchi rewalá; iyéla kawí México awíami nisa ko,nóli a sawisaa o ranésa bo’ómi Estados Unidos, we risensi ju kiti oselichi registraripo mexicanos ka amí ojisina Consulado jiti a nima americanos alí mexicanos kipu kúchuwa chimí eenami nóchali a niwínilisa muki rejoí a niwítipo chimi ojisina Consulado, chimi buyánipo oselí kiti alá natéma jemi kawí México.

3) Suwába ala riwiipa ; suwaba a níwa risensi derechos bo’ómi Estados Unidos ala riwiipa kipu risensi derechos, we nakuuri Ojisina Departamento de Protección choná iyába wiká ra’íchali busuré, simási chimí ojisina Consulado,chimi iyába ra’ichali mapu náti nimípa,jaré ke natétisiwa kipu nóchali, ke ala mesa wenomí, a kuíripo kipu oselí buyána jiti ala wachía oselíwa nochába ami bo’ómi Estados Unidos. Isini ke machisaa kámi muchúwi kipu témuala,isini pe eta mochísa,isini karua olásuwa mapu oná nócha,ali newalésa kowaami kipu kúchuwa ayéna we kuíripo karéwa pension alimenticia, ke chibi re ku rojása ko muki rejoi yua.

4) Poderes Notariales; A karewipo ra’íchali jemi kawí México, a mi siméa,ke umérisa binoí simiká karéwa, a julába kipu témuala oselíwa poder notarial, echi kitera we umerima karéwa bitéami ali natéami raíchali, a ompáma newayá testamento, ralayá alí nalinéwa namuti, karewa divorcios, simíaka ojisina Consulado mapu jáwi chimí mulipi.

5) Bineríwami alí ôwiwami: We nirú bilecho ojisina mapu oná we kuíriwi cho Departamento de Komunidades aniliami, choná we nirú programas kuírili jiti ala rejólipo chimí Estados Unidos; choná we binébo kastia alí ingles ra’ícha,ayéna binébo wiká nóchali newayá, alí ruyéba kámi oméa we nayúsa ko ke me natéka,alí chiliwéba wiká kuírili ayéna ompáma kipu témuala yua ra’ícha mapu meká rejówa.Nárika sébali kuírili kitera we nési.

Jáwami México nulaami a jáwali ojisina Consulado omáana ¡¡Chimí we mulíwisi!!

 

 

 

Tarasco

Karakata ínka mítetarpeaka juchaari wantakwaechani

Consuladoecha Méxiku anapuecha ts’á énka waxastakata jaka Estados Unidos jarhuataati mámaru ampe kw’iripu mexikanuni ts’ï énka ixo irekaka, janhanharhikwawatiksï ts’ïmaechaeri situación migratoria, exe ampe ka ampesï jarhuatpea:

1) Sïrantaechani ínka chéeti ampe arhijka. Consuladorhuksïni úcheati pasaporte, matrícula consular arhikata ka ístu credencial ima énka marhuawaka parare votariitarani Méxiku. Ts’ïni sïrantaecharhu karanharhiati chéeti arhikwa ka jukanharhiati chéeti retratu. Ts’ï marhuawati parare jatsiani íxu Estados Unidos cuenta bancoecharhu, ístu parare p’iwaani chequeechani o parakare úaka incharaani chéeti wátsïichani jurhenkorhekwaecharhu. Ékare wékaska úrpeani ts’ïni sïranteechani peta cita ixo MEXITEL (1-877-639-4835).

2) Registro Civil arhikata. Ékare t’u mexikanueka ka chéeti wátsïichante Estados Unidos kánkorheani, úakare registrariani Consuladorhu parakat’u jinteewaka mexikanu; imani jimpo arhikwaekasïnti éska sapi tsimani nacionalidad kánkorheawaka. Ísture úaka úni tempuchani o tempunani ixo Consuladorhu.

3) Kwáp’entskwa. Mía éskaksïni janhanharhicheaka chéeti situación migratoria, míte éska t’u jatsiaska derechu Estados Unidos. K’umanchekwa Departamento de Protección arhikata kwap’entatikeni ka eyankuatikeni mámaru jásï wantakwa. Ístukeni arhistacheati wantakwa juramukataeri ampe. Ni k’urhankorheni Consuladorhu ima énka sánteru chéeneo ísï jaka parakare míteaka ampere úa ékaksïni niaraska ísku jawenani chúnt’ani chéeti ánchekorhetarhu, o ékaksï no meyamuska ampe o ístu parakare míteaka náana jarhaski chéeti situación migratoria ka náanare úpirini parare sési péent’ani chéeti jánkwani Estados Unidos; ístuksïni eyankuati na jarhaski cháari familiariicha ts’á énka jupikakata jaka o ts’á énka tsïnchetini jaka, ísture míteaka amperisï úaka ékaksïni niaraska teresmarhuni o ékare no sési nitamakorheni jarhaska chéeneo, ístuksïni eyankuati pensión alimenticieri cháari wátsïicheri ékare niaraska divorciariikorheni ampe.

4) Juramukataecha Poderes Nacionales arhikata: éka wétarhini jarhaska úani sïrantaeechani juramukwaeri ampe Méxiku ka nóre úni nirani, Poder Notarial arhikata jarhuataatikeni jimpoka i wékasïnka paraka máteru kw’iripu méxiku anapu jarhuataka úcheani sïrantaechani éska testamentuechani, contratu atarantskwaeri o pyakwaeri ampe o ístu divorcioeri ampe. Ni consuladorhu parakare sánteru sési míteaka.

5) Jurhenkurhekwa ka tsinap’ekwa. K’umanchekwa Departamento de comunidades jatsiasti káskukwaechani ts’ïma énkaksïni sési marhuacheaka Estados Unidos. Jimpokare úaka jurhenkorheani wantakwaechani español, inglés o ístu jurhenakwa ánchekorhetaeri ampe. Ékare no jatsika seguro eyankuatiksïni nani ka nanire úa p’irani tsinap’ekwa ima énka no xáni jukaparhaaka. Ístu jarhasti jarhuap’ekwaecha ts’á énkaksïni mítetaraaka náanare úpirini wantani o níntani cháari iretarhu. Ni k’urhankoreani ts’ïni jarhuatpekwaechani.

Méxiku jatsichestikeni ma k’umanchekwa consulado arhikata. ¡ni p’urhempeani!

 

 

 

Tepehuano del norte

 Ïmo atagi ñiokixikami xankï nïjadhamu atïmi bïxi odhami nanamaxi

Ñiokadhami go bïxi aipadhïrri dadunukami mexicoana amï Estados unidosana gïn soiñarhidhi nanamaxi

Soiñikïdhï bïxi aipadhïrrï oidhakami mexicoana bïxi no xïmadhugan dhukui xankï dhïgabuskïiña amï basadïrrï xako oidhaga go bopuerrokïdhi.

  1. Papeperhigadhï. Bïxi aipadhïrrï oidhakami ixthutuidhi xi bubaidha dudunukamiïrrï ïxthu tuidhadhamu ix bubiadha papeperhigadhï dhai podhu dhaibuñia ami basadhïrï ïmo ojai ixthutuidhi ïpï ix busaidha amaxi dhunukami ïrrï xako baigïbuadha go papeperhi dhai gatañia ïpï gï credensialiga ximi biakapï amï mexicoana bï baika papeperhi bia gï fotoga dhaidhi ixthutuidhi xï gï soiñagi ami basadhïrrï dhaidhi apimu ïpï ixthutuidhi xi otosadha tuminxï. Ïmo bancoana dhaidhi ixthutuidhi ïpï xi cambiandhodha gïn chekiga amaxi bancoana ïpï oja gïn mamarra ïpï ïmo escuelana tami abïr kïga ga tïkaka MEXITEL 1 877 639 4835 xi kïgadhukan dhu kaikapi go abunakidharra ïdhi papeperhi xankïdhïdhï ixthutuidhi apimu ix gïn soiñagi.
  2. Registro xi mexicoana oidha kami kapimu dhaidhi ïr oki o kïrhi dhai amï basadhïrrï bubaka gï mamarra ixthuthuidhi apimu xi registrando agi. Dhai mexicoañadhiïrrï oidhakami dhu bubaidha papeperhigadhï amï xako dharrakagi go dhudhunukami xako bhaigï buei go papeperhi dhai podhu biaka gobai xirhikami xi oidhakagi tami mexicoana dhan xi mïba sadhïrrï bubaka gïn mamarra ixthutuidhiadhamu api xi tami mexicoana registrandho amïjaxi dhai biaca gobai xïrhïkami ïpï ixthutiadhamu ïpï xi bïkadhïrrï ïmiagi dhai tami kukunta dhai podukai namuaka gobai tami dhan ami estados uniduana.
  3. Gïn nukadhaka tïgithokañi xi ixthutuidhi apimu xi dhïgabuñia mai xijaidhakai amï basadhïrrï biakamu api xïrhikami xi amï basadhïrrï dhakagi ïmo bakiïrrï xako gïn soikïdhamu ami basadhïrrï oidhakami dhai gin soikïdhamu dhai podhu bamion kïga gïn agïdhamu dhai gï soiñamu ïpi nanamaxi kïdhï dhukami ixthutiadhamu apimu ix matï ñiokia inglés bami ïkïkiba amïka xako gï bhai gïbuadha papeperhi miadhïrrioma xako oidhaka api dhai podhu bamion kï matïka ixdhukatai ixthutuidhi apimo xi tïgiagi a dhuiñdhagai dhai podhukai ïpï matïka ixthuikïdhi ïpan gi agidhaka ïxthui dhai matïka ïpï ïxthui
  4. Dhai matïka ïpï ïx tuixedhi lïchi ga maitiïkïapi o maithï gï anamuidhiña ïgai dhai podhu matïka ïpï xi bai oidhaga ïmo boi bamion miadhikami dhai ajia otomioma amï estados uniduana dhai podhu bai buadhami papeperhi gïn soiñamu dhaïgai

baxi mamakai oigarragai xi ïmadhutai gï soiñana amï mexicoana dhai bai dhuña ixthuma tïgithu api ix bai dhuña amïka dhukami ïmo paperhi xako agadhagi xorrï bia ix tïanïdhagï gï bïx thuidhaga dhai ixdhuka ga sapuadhapi o gagagarradha o ixdhuka ïjiko bipia gïn kukunasumu miadhïrrï ï kïkiba amï xako baiga gï bue papeperhi dhai bamion kïmatïka ixdhukatai idhuña.

  1. Kï baithutiaka dhai kï oidhakagi oidhaga ïmopïkïrrï xako oidhakagai ïpï ïmamaxï soiñiï dhai gi soiñaka ïpi bïxkïrrï ami estados uniduana ixthutuidhi ïpï ïxdhuka gï tïgidha pïsai ñokadhana ïmama ñioki dhan oibhaikïdhï dhai podhukai ïpï gïn tïdhamu ïpï ix dhukatai ga ga atadhuñiapimu dhai podhu biaka sïrhikami xi ajiopadha dhodhuaidha karruana tomarhi xi mi bia pimu gïn seguruga dhai podhu maixiï gïn.

Namukïrdhamu bïxi go maxi dhai oidhakamu ïpï ïxdhuka biaka api xïrhï kami ix ñiokadha ïmadhï gï adhuñi xako bubakïkami apïmu gatïkakaiñi amika xako miadhïrrïoma oidhakagi goma soiñi bïtarrï mexico abia ïxdhuka gï soiñagi miadhïrrï i kïkiba ami dhai bamion kï matïka.

 

 

 

Mephaa tlapaneco

Xa̱bu̱ ñajunꞌ tsú numbáñúú xa̱bu̱ Mixííꞌ tsú khúwá náa̱ numba ridáá, rígi̱ꞌ ñajuunꞌ rí nuꞌthii̱ náá rí ma̱goo mumbáñúu̱ xa̱bu̱ Mixííꞌ tsú khúwá ikhí, tséꞌñuu má xú jaꞌnii nigóní náa̱ numbaaꞌ ríꞌkhui̱.

1) Yi̱i̱ꞌ rí naꞌthá náá xa̱bíi̱ ñajuaanꞌ. Náa̱ guꞌjuá ñajunꞌ rígi̱ꞌ ma̱goo ma̱khanááꞌ yi̱i̱ꞌ rí mi̱dxu̱ꞌ i̱mba̱ numbaaꞌ, ma̱goo ma̱khanááꞌ yi̱i̱ꞌ rí najmúú xa̱bu̱ ñajunꞌ Mixííꞌ, ma̱goo mi̱tha̱nda̱ꞌja̱ yi̱i̱ꞌ rí ma̱go̱o̱ mira̱xna̱a ñawáánꞌ ríndo̱o nuda ñajunꞌ xa̱bu̱ ñajunꞌ náa̱ Mixííꞌ. Mbá nátsú yi̱i̱ꞌ rígi̱ꞌ jaꞌyoo ma̱gi̱ꞌdoo káxi̱ mbiꞌjiaaꞌ khamí jma̱a xtiꞌkhuaaꞌ. Ma̱goo mambáyaaꞌ náa̱ numba ridáá rí ma̱goo mi̱tha̱xu̱ꞌdáá mbiꞌjiaa náa̱ guꞌjóó mbúkha̱a̱, ma̱goo mi̱thriꞌkhuíi̱ mbúkha̱a̱ꞌ khamí ma̱goo mi̱tha̱xu̱ꞌdááꞌ mbiꞌjñúú i̱jia̱aꞌ muni̱gajma̱a̱ náa̱ guꞌjuá gisŋgáá. Ma̱goo mi̱tha̱nda̱ꞌja̱ náa̱ MEXITEL (1-877-639-4835).

2) Guꞌjuá ñajunꞌ náa̱ rígá mbiꞌñúú xa̱bu̱. Múrí xa̱bu̱ Mixííꞌ ñajuaanꞌ khamí i̱jia̱aꞌ nigu̱mii náa̱ numba ridáá, ma̱goo mi̱tha̱xu̱ꞌdááꞌ mbiꞌjñúu̱ rí xa̱bu̱ Mixííꞌ ñajúu̱nꞌ, náa̱ inúú xa̱bu̱ ñajunꞌ tsú numbáñúú xa̱bu̱ Mixííꞌ, xúꞌkhui̱ jaꞌnii ma̱goo ma̱ꞌni ajma̱ xuajñúu̱. Xúꞌkhui̱ má mangaa múrí nandaaꞌ ma̱mbaxáa̱ꞌ khamí nandaaꞌ rí i̱ya̱a̱ꞌ ma̱gi̱ꞌdoo numuu náa̱ mixííꞌ.

3) Xú jaꞌnii mi̱thambáyaaꞌ. Akhu̱ma̱a̱ꞌ rí tséꞌñuu má xú jaꞌnii nidxo̱ꞌnú náa̱ numbaa ridáá, rígá rí khaꞌyoo mambáyaaꞌ xuajin ríꞌkhui̱. Guꞌjuá ñajunꞌ rígi̱ꞌ nathámbáá jma̱a numaaꞌ khamí rígá i̱ꞌwáꞌ rí naꞌtháa̱nꞌ jma̱a numuu. Ma̱goo má mi̱thambáyaaꞌ xú jaꞌnii mambáyaaꞌ xtháŋgoo. Ayuꞌ náa̱ guꞌjuá ñajunꞌ rí rígá miŋgii náa̱ xtaa murí mumbáyáa̱ꞌ jma̱a numuu rígi̱ꞌ, múrí nixkha̱ri̱ñáa̱ꞌ náa̱ ñajuaanꞌ, o̱ múrí tsíni̱numa̱a̱ꞌle, mbuyéꞌ mumbáyáa̱ꞌ ma̱ꞌni múrí ma̱goo ma̱xtáá xóóꞌ náa̱ numba ríꞌkhui̱, múrí nindáti̱ga̱a̱ mbáá dxájuaaꞌ, múrí xtáa̱ tsú nekhuáá, múrí nagu̱ma gínááꞌ náa̱ nathañajunꞌ, maŋgaa má ma̱goo mithambáñúú i̱jia̱aꞌ múrí nini̱ŋa̱a̱ꞌla xa̱bu̱ tsú xtaa jma̱a̱ꞌ, khamí i̱ꞌwáꞌ.

4) Yi̱i̱ꞌ rí gíꞌdoo tsiakhi̱i̱. múrí ikháán tsíyoo ma̱xtaa Mixííꞌ mi̱tsi̱mbáníí rí ndayáa̱ꞌ, yi̱i̱ꞌ rígi̱ꞌ mambáyaaꞌ rí mbáá xa̱bu̱ Mixííꞌ maꞌthá jma̱a numaaꞌ, múrí ndayóo̱ꞌ rí mi̱tha̱ni̱ yi̱i̱ꞌ rawa̱a̱nꞌ o̱ mbá rí mi̱ra̱tsi̱ khamí mi̱tha̱gu̱jua̱a̱-la o̱ muni̱ wájími̱jna̱a̱lú tsú nimbáxu̱un. Ayuꞌ náa̱ inuu xa̱bu̱ ñajunꞌ tsú nambáñúú xa̱bu̱ Mixííꞌ.

5) Náa̱ mi̱tsi̱gajma̱a̱ khamí mi̱tsi̱thanamina̱ꞌ. Rígá tikhu guꞌjuá náa̱ xuajin rí ma̱goo mambáyaaꞌ rí xtaa náa̱ numbaaꞌ ríꞌkhui̱. Ma̱goo mambáyaaꞌ xú jaꞌnii mi̱tsi̱gajma̱a̱ xtílóo̱, inglés, maŋgaa má xú jaꞌnii mi̱tha̱ni̱ mbá ñajunꞌ. Xúꞌkhui̱ má wáꞌdáa̱ mbaꞌja inii mbiꞌjiuu xuajin náa̱ ma̱goo mi̱tsi̱thanamina̱ꞌ, tséꞌyóo̱ꞌ má ma̱xtáa̱ tsú ma̱ꞌni numuu rí ma̱gu̱ma thanaaꞌ ŋgáa̱ mbayííꞌ má numuu. Xúꞌkhui̱ má ma̱goo mumbáyáa̱ꞌ murí xuajñaaꞌ mambáyaaꞌ. Athraxi̱ jma̱a numuu xthambáyú rígi̱ꞌ.

Míxííꞌ gíꞌdaa mbáá xa̱bu̱ ñajunꞌ náa̱ mijŋgii xtaa. ¡Ayuꞌ ítha̱yaa̱!

 

 

 

Tojolab’al

Ja jas tsꞌijbꞌunubꞌal ja bꞌa jpukxuk-ekꞌ ja bꞌa kꞌumal jumasa` bꞌa México.

Ja oficina ma` wa sje`a ja México ja bꞌa Estados Sunidosi` wa xyalawe` ye`n oj skꞌ el-e` sok ja bꞌ a komon jumasa` ja bꞌa swinkil México, chinkan jastal ochele` kꞌ ot jabꞌa slujmalil ja Estados Sunidosi`:

1) Ja ju`un jumasa` bꞌa oj jnajuk sbꞌaje`i`. Ja oficina wa sje`a ja México, oj bꞌobꞌ wa eluk jun ja pasaporte, ma` jun matrikula ja bꞌa oficina bꞌa konsulado, oj bꞌobꞌ cho ja kꞌane` ja wa kredensya bꞌa oj tꞌojwan ja bꞌa México. Ja oxe` tikꞌe ju`un jumasa` iti` tini tsꞌijbꞌunubꞌal ja wa bꞌi`ili` sok tini nokꞌan ja wa poto. Oj bꞌobꞌ makunuka` wuj ja bꞌa Estados Sunidos bꞌa oj ajyuk ja kwenta ja bꞌa banko, bꞌa oj ja kꞌul kobrar ja wa cheque ma` oj wa och ju`un ja wa wuntikil ja bꞌa escuela. A`a el juna` sita bꞌa MEXITEL kꞌumanan bꞌa 1-877-639-4835) ta wankꞌa xmakuni` wuj junuk ja jun jumasa` chꞌakta alxuki`.

2) Ja bꞌa Oficina b’a wa x-ajyi` ochel ju`uni`. Ta tikꞌa bꞌaj bꞌa México, jaxa wa wuntikil ti manxel bꞌa Estados Sunidos, oj bꞌobꞌ wa och ju`un ke ti sb’aj bꞌa México ja bꞌa oficina ma` wa sje`a ja México, nabꞌal oj el sju`un bꞌa xchabꞌil payis. Oj bꞌobꞌ cho jakan ja bꞌa oficina ma` wa sje`a ja México ja ta wankꞌaxa kꞌana` oj jnupanani`, ja ta wanikꞌa xbꞌobꞌ ja bꞌa Mexico`a ja jastal waxa kꞌana` oj jnupanani`.

3) Bꞌa oj jkoltajanan. Na`a ke chikan jastal ochela` kꞌot ja bꞌa Estados Unidos aya` wi oj derecho. Ja oficina bꞌa oj jkoltajanani` ojni skoltaya`a`, chikani` jasunkꞌiluk ja waxa jobꞌo` ojni chꞌak aljuka` wabꞌa`. Ojni cho jejukawi` jastalni wa xtojbꞌi` jun kꞌumal ke ye`nani kajan sbꞌaj ja leyi`. Ka`ax ja bꞌa oficina ja bꞌa mas mojan wi oj wa sje`a ja México, bꞌa oj jkoltajanan ja b’a wa wa`teli`, ma` lomxta` wala` nutsji` ja bꞌa wa wa`teli` sok ja bꞌa jastal mila` tupji`i` sok bꞌa iljuk ja jastal ochela` kꞌote`, bꞌa oj le`xuk modo ta ojto kanankꞌot ja bꞌa Estados Unidosi`, ja bꞌa oficina iti oj cho koltajanan ja bꞌa jlexuk ja wa moj aljel ja ta chꞌayelkꞌa ma` yamubꞌalkꞌa`, oj cho koltajanan ja ta mi lek wala` ilji` ma` wala ixtalaji` ja bꞌa wa naji`, oj cho koltajanan sok spensyon ja wa wuntikili` ja ta jipubꞌalaxakani`, ma chikan jas ekꞌela` bꞌaj.

4) Ja Ju`un wa Xmakuni` bꞌa ma` oj ja jek pilani`: Ta wankꞌaxa kꞌana` oj waj tojbꞌes jun kꞌumal ke ye`ni kajan sbꞌaj ja ley ja bꞌa México pe mi xbꞌobꞌ wajan, oj kꞌe`uk ja ju`un iti ja bꞌa mi we`n tꞌilan oj wajani`. Ja Ju`un wa Xmakuni` bꞌa ma` oj ja jek pilani`, jani xchol ke pilani ma` oj ja jek ja bꞌa ye`n oj yil ja wa testamento ma` bꞌa ay jas oj ja chone` ma` ay jas oj ja mane` ma` bꞌa oj ja jipkana` bꞌajex. La` ja bꞌa oficina wa sje`a ja México bꞌa oj aljuka` wabꞌ ja jas oj ja jobꞌi`.

5) Bꞌa snebꞌjel ju`un sok bꞌa lek oj ajyan. Ja bꞌa oficina wa xyila` ja komon jumasa`, ay yi oje` programa ja bꞌa oj bꞌobꞌ skoltaya` ja bꞌa Estados Unidosi. Oj bꞌob sle`e ma` oj sjewi` español ma` ingles, oj cho sle`e` ma` oj sjewi` jastal oj nebꞌ jun a`tel. Wa xcho snawe` bꞌa oj ochan konsulta`a a`ma meyuka` seguro, mini jel karo oj ja tupa`. Cho ay yi oje` programa bꞌa oj ta ja wa luwar bꞌa manxela`i`. Jel stꞌilanil oj chꞌaka` jobꞌe`.

¡Tila` jaka`! Ja México, ay yi oj oficina bꞌa oj skoltaya`.

 

 

 

Totonaco

Je’é tatz’ókni nac tachiwín totonaco xala nac C’achiqu’ín, tanúma nac videos xla tipakatzi tachiwín xla matacuxtunanín xala nac México

Consulados de México níma tawilána nac Estados Unidos tamaktayá wák ciudadanos xala nac México ti talamána nac Estados Unidos, masqui ni k’alhíya pasaporte cun visa, o para laktzú láp’at, o para lhuwa c’áta láp’at. Nac Consulado de México tlán maxqu’ic’ána je’é documentos:

1) Documentos de Identidad (C’ápsnat níma nalilakapasc’ána tícu wíx y xala nícu wíx). Nac Consulado tlán maxtúya: Aktúm pasaporte xala nac México. Tlán maxtúya aktúm matrícula consular. Tlán maxtúya aktúm credencial de elector xlacata nalacsác’a min presidente xala nac México, masqui láp’at nac Estados Unidos. Je’é pakt’útu documentos tak’alhí min tucuwiní y apellidos xawa mi fotografía. Tlán tamacuaniyán xlacata nak’alhíya aktúm Número de Cuenta nac aktúm banco ju’ú nac Estados Unidos. Na tamacuán xlacata tlán naxokonic’ána aktúm cheque xala nac banco, o xlacata nacamatz’okenána min camanán nac aktúm scuela lat’á ní tawilána maestros ti tamakalhtawak’enán nac español. Para maxtup’utúna je’é tipat’útu o paktúm documento, cach’iwínanti xlacata nakalasqu’ininána y nawanic’ána túcuya hora tlán napína maxtúya, cach’iwínanti nac MEXITEL 1 877 639 4835.

2) Registro Civil. Para wíx mexicano o mexicana ti lakawanít nac México, y min camanán talakawanít ju’ú nac Estados Unidos, nac Consulado tlán camatz’okonána la mexicanos, y chuná je’é min camanán natak’alhí nacionalidad mexicana y americana, y para lacasqu’ína na tlán t’ána nac Consulado xlacata aná natamakaxtók’a, y min acta xla tamakxtókni namacuaniyán nac México.

3) Protección (Lat’á ní lek’awanancán). Masqui ni k’alhíya pasaporte xala nac México cun visa, wíx k’alhíya derechos nac Estados Unidos. Pit’a nac Consulado, aktúm Departamento de Protección nalek’awayán y nawaniyán túcu militláwat ácxni ni c’atzíya tú natl’awáya. Na tlán namalakachayán nac ix’oficina ch’atúm licenciado xlacata namac’atziniyán túcu natl’awáya ácxni tú lact’úwa aksp’uláp’at. Cat’át nac Consulado níma lacatzú tamakxtakniyán xlacata namakalhch’iwinic’ána ácxni tú nitlán aksp’uláp’at nac min tascújut, la chi, para tamacxtuc’ána nac min tascújut masqui nitu xlacáta, o para ni xokonic’ána min taskáu; o tlán nakalasqu’inic’ána nícula chit’anít’a xlacata nawanic’ána para tlán lacc’axtl’awáya mi latámat nac Estados Unidos; o para caputzáp’at mi litalakápasni ti cach’ipacanít, o para ni catakascanít; o para lakmak’anc’ána nac min tascújut o nac aktúm tienda, o para matl’awic’ána afuerza tipatúm tú ni tl’awap’utúna, o para tl’áwa aktúm divorcio (xápa min acta xla tamakaxtókni) y ti ixt’amakxtók’a ni maxqu’ip’utunán túmin xlacata nacamawíya min camanán, y catuwá tú lip’uwána.

4) Poderes Notariales. (Ixlimap’áksin ch’atúm licenciado). Para lacc’axtl’awap’utúna aktúm asunto cun ch’atúm licenciado pero ni lá pína nac México, aktúm Poder Notarial tlán maktayayán. Je’é Poder Notarial naputzá xlacata ch’atúm licenciado o abogado nac México tlán nalacatitayayán, xlacata nalacc’axtl’awaniyán aktúm asunto níma lip’uwámp’at, la chi, aktúm testamento xla herencia, compra-venta xla aktúm ákxtak’a o c’aqu’iwín, o para tl’awap’utúna aktúm divorcio. Catalatz’úwi nac Consulado xlacata nakalasqu’ininána.

5) Educación y Salud. (Kalhtawak’acán y C’uch’inancán). Departamento de Comunidades tlán maktayayán tú militláwat nac mi latámat xala ch’ali ch’alí nac Estados Unidos. Je’é Departamento tlán putzaniyán aktúm escuela lat’á ní namas’inic’ána español, inglés o la tlawacán aktúm tascújut. Na k’alhí aktúm lista xla clínicas lat’á ní tlán c’uch’ic’ána lat’á ní lictá naxokóya masqui ni k’alhíya aktúm seguro de vida. Na k’alhí programa xlacata nawanic’ána túcu anáma nac min pulatáman lat’á ní ixláp’at nac México. Ni ca’akat’úyunti. Cacalikalasqu’inínanti je’é tamaktayán.

México k’alhí aktúm Consulado lacatzú lat’á ní láp’at. Capít chi tungán.

 

 

 

Triqui

Dukuán nej nuguanꞌ gi̱nùn riñan sa gi̱niꞋhioꞋ guendâ gìyìngàꞋ nânj yìñànj hia

Nej Konsul gachrún su̱n Maká nne Yiñán RaꞋñanꞋan, nataꞋ nej sij ahuin sun ga̱Ꞌhue gu̱ru̱guñuꞋunj nej sij riñan daranꞋ nej yumanꞋ yìñànj ri̱ña̱n ni̱ka̱j ñuꞋunj Maká, ni̱ nitaj si ga̱huin si dàj aché nun ma̱Ꞌan nej suj.

1.- Ñanj nataꞋ dànèꞋ nneꞋ. Dukuâ sun nne nej Konsul huin ñan ga̱Ꞌhue gìrìꞋ ñanj gachinꞋ aꞌngô país, ñanj huìj i huin ñanj gi̱nikaj si‑matrikula konsul, ni̱ ñanj huàꞋnï̀nj ïn huin kredensial guendâ gàꞋhuìꞋ boto ni̱ ga̱Ꞌhue̱ gàꞋhuiꞋ boto ngàa nneꞋ Maká. Riñan nej huàꞋnɨ ̀nj ñanj nânj nnûn si-yu̱guîꞋ ngà ñan du̱ꞋhuâꞋ. Ga̱Ꞌhue ga̱ra̱n sunꞋ ñanj nânj Yiñán RaꞋñanꞌan guendâ nàꞌnɨ ̀nj sàꞌ si‑sànꞋànj ruhuâ banko, nej si na̱du̱na̱Ꞌ ñanj sanꞋanj an nej si guendâ gùnùtà si-yu̱gui daꞋnít riñan hueꞋ digiꞋñûn. Nej si gachinj sita riñan MEXITEL 1-877-639-4835 si nàsìnùnj giniꞋñanj ahuin goꞋngo̱ nej ñanj nânj.

2.- Dukuâ sun ñan tàj siyuguiꞌ. Si huinꞌ sí Maká nej si huinꞌ siyànà Maká sani̱ Yiñán RaꞋñanꞌan gaꞌnga nej daꞋnít, ni̱ gaꞋhue gùnùtàꞌ si-yugui nej sij riñan konsulado si huin nej sij guiì maká. HiôꞋ ni̱ ga̱Ꞌhue gìrìꞋ nìꞋhiaj nej sij si ga̱huin yiñán nej sij huìj país. Si ruhuâꞋ ga̱ra̱n ràꞌaꞋ ni̱ ga̱ꞌhue gu̱du̱ran ra̱ꞌa Konsul sòꞋ ngà nikat. Ni̱ ñanj garan ràꞋaꞋ nânj ni̱ gu̱ña̱n duꞋhue Yiñán RaꞋñanꞌan ngà Maká.

3.- Du̱naꞌhuej nej sij rayiꞋîꞋ. Gi̱nun ruhuâꞋ si dàj na̱nj giꞌhiâꞌ nga gachînꞌ, ni̱̱ hua̱ naniꞋhiâꞌ ngàa guchiꞋ Yiñán Raꞌñanꞌan. Dukuâ sun dunaꞌhuej rayiꞋîꞋ, ni ̱ hua ̱ ruhuaj du̱naꞋhue rayiꞋîꞋ, ni ̱ huaj du̱naꞋhue rayiꞌîꞌ guendâ rayiꞌî gàꞌì yìꞌnï̀ nꞋ nuguanꞌan. Ni ̱ ga̱ Ꞌhue gàꞋnïn ga̱ ꞋanjꞋ riñan dukuâ sun ñan na̱ ri̱ ki ̱ nej sij chrej e riñanꞌ dàj dunaꞌhuej rayiꞋîꞋ. Gui̱ jñan nne dukuâ sun nìchrùnꞋ doj ñan ni̱ ka̱ jsu̱n Konsul ni ̱ nej sij gànàtàꞌ dàj gi̱ ꞌhiâꞌ ngàa dugunânj ma̱ ꞌan nï̀ nꞋ nej sij sôꞋ riki ñan giꞌhiaj sunꞋ, nej si ngàa naꞋhuej nej sij na̱ruꞌhue nej sij nej gui giꞋhiaj sunꞌ, ga̱ꞌhue gàchìnj naꞌanjꞋ si hua ̱ ꞌngo̱ chrej dàj gi̱ ꞌhiâꞌ na̱ giꞌhiaj yìtï̀ nj guendâ ga̱ nêꞌ ruhuâ Yiñán Raꞌñanꞌan, dàj gi̱ Ꞌhiâꞌ ngàa naꞋhuîꞌ duguiꞌ nne dukuâ gaꞋa nej si naꞌhue gànàrìꞋ nej duguiꞌ gaꞋanj ni̱ ꞌhia, ni ̱ dàj du̱naꞌhuej rayiꞌî nej duguiꞌ ganari ninj nej sij nej si gaꞌhuiꞋ nej sij niꞌhiaj nej siyànà giꞌhiaj sun hueꞌe, dàj giꞌhiâꞌ ngàa naꞌhuej sí gahuin nikaꞌ ri̱ ki ̱ sij sanꞋanj ya̱ daꞌnít ngà gàꞋ gireꞋej duguiꞌ nguej eꞌ, ni ̱ ahuin aꞌngô nej sa hua̱ riñanꞌ.

 

4.- Notario ri̱ki̱ permisu. Si ruhuâꞋ gi̱ Ꞌhiaj hi̱ aꞋ rayiꞌî ꞌngo̱ nuguanꞌ ahi doj hua nda Maká sani ̱ sisi ̱ si ̱ gaꞌhue gìrìꞋ gaꞋanjꞌ, ni ̱ gaꞌhue ga̱ Ꞌa̱ nj riñan ꞌngo̱ dukuâ sun gùꞋnàj notario nej sij huin sa ga̱Ꞌhue gu̱ru̱gu̱ñuꞋunj rukûꞋ. Notario nne Maká huin sa ri̱ ki ̱ permisu si ga̱ꞌhue ganikïnꞌ ꞌngo̱ síi riñanꞌ guendâ duna̱ꞌhuej sij rayiꞌî ꞌngo̱ doꞌót, ñan ganachi nikaj ꞌngo̱ ñanj si gi̱ ra̱ nnej sij nej si gu̱ du̱ ꞌhueꞋ

nej sij Ꞌngo̱ siꞌhiát nej si guendâ gùyùtù ñanj ñan garan ràꞌâꞌ. Ni̱ si hua̱ ꞌngo̱ sa giꞌhiaj chij riñanꞌ ni̱ gaꞌhue ga̱ꞌanj ñan nne Konsul ni̱ gataj sij dàj gi̱Ꞌhiáꞌ na̱nj ánj.

5.- Ñan ga̱huin chru̱nꞌ ngà dukuâ gonoꞌô ga̱ra̱n sunꞋ. Dukuâ sun ni̱ka̱j ñuꞌunj riñan nej yumanꞌan, ꞌnïnj raꞌa nej yìꞌnï̀nꞌ nej sa ga̱ꞌhue gu̱ru̱guꞌunj riñanꞌ daranꞌ nej guiì ngàa nne ninj Yiñán Raꞌñanꞌan. Ga̱ꞌhue gataj sij dànèꞋ hua ga̱ꞌhue ga̱ꞌa̱nj ga̱huin chru̱nꞌ nânj stila, ñan gahuin chru̱nꞌ nânj raꞌñanꞌan, nej si ruhuâꞌ ga̱huin chru̱nꞌ dàj gi̱̱ꞌhiaj sunꞌ aꞌngô suun. Ni̱ dukuâ sun nânj nikaj ꞌngo̱ lista dànèꞌ nne dukuâ gonoꞌô ñan gi̱ꞌhiaj go̱no̱ꞌo̱ nej sij sòꞌ ni̱ nitaj si ga̱huin si nitaj seguru nikaj dadinꞋ ninaj doj gàꞌnè nej sij sanꞌanj an riñanꞋ. Ni̱ huê danj na̱nj hua̱ dukuâ sun na̱ri̱ki̱ chrej e dànèꞌ nne aꞌngô dukuâ sun ni̱ka̱j duguiꞌ ngà yiñánꞌ. Ni̱ si̱ hua̱ Ꞌngo̱ sa niꞌñanj ni̱ si̱ ganïn huàꞌ ruhuâꞌ ga̱ꞌa̱nj giniꞌhiaj ñan nne dukuâ su̱n nânj si niꞌñanjꞋ nej sa hua̱ riñanj na̱nj ánj.

Nne ꞌngo̱ Konsulado nìchrùnꞌ ñan nneꞌ dânj, giꞌhiaj Maká na̱nj ánj.

¡Ga̱ꞌa̱nj gi̱ni̱Ꞌhiaj raj!

 

 

 

Tzeltal

Ayej yu’un lok’ombaetik te ya yich’ pukel ta sk’op yaiyej bats’il antswiniketik.

Te snail pas junetik yu’un Mejiko ta yan lum ya yak’ik te bina ya xtu’un jku’untik ta spisil te komunal yu’un Mejiko, le ta bay lumto, chikan bi swentailuk te ya xk’axik be’el ta yan lume.

1)  junetik yu’un bay jajch’emotiktel. Ta bay snail pas junetik ya xu’ a’ta sjunal yu’un ya stak’ ya xk’axat be’el ta yan lum, sjunal yu’un ya yak’ ta ilel te kuxulatix ta bay yan lum, sok ya xu’ ak’an sjunal yu’un bay jajch’emat yu’un ya stak’ anajk’an te mach’a ajwalil ya amulan xil ta Mejiko. Ta yoxebal te junetike le’ me nakal a’te abi’ile sok te sjol abi’ile soknix te asit awelawe. Ya stak’ xtu’un awu’un le ta bay yan lumto yu’un ya je’ ta bay snail yawil tak’in te bit’il ya xu’ atu’untes te atak’ine, yu’un ba ya alok’es atak’inabi o ya atojbey te k’alal ya awotses ta nopjun te anich’ane. K’ana te bi k’alil ya stak’ xk’oat ta bay MEXITEL (1-877-639-4835) te me ay ya xtu’un awu’un te junetiktoe.

2) Snail snak’anel bi’ilil. Te me mejikana o mejikanoate sok te anich’nab te me bek’aj ta yan lume, ya stak’ mejikano yich’ najk’anbeyel te slumale ta bay snail pas junetik; jich’, ya yich’ik cheb slumalik. Sok ya stak’ xtalat ta bay snail pas junetik; te me ya ak’an xnujbinate jich’ yu’un te nujbinele yakuk xtu’un ta bay Mejiko.

3) Kanantayel. Ya me sk’an anaik stojol chikan bi swentailuk te ya xk’axat be’el ta yan lume, ay me bi ya stak’ apas le-a. te snail koltayele ya skoltayat sok ya xcholbat ta yantiknax sk’oplal. Soknix ya stak’ stojtesat ta lekil k’opetik te ts’ibubilix ta junetike. K’oan ta bay snail pas junetik te nopol aye’ yu’un ya awich’ cholbeyel sk’oplal yu’un bit’il ay te at’eliletik sok te tenel te mayuk sk’oplale. Sok te ay mach’a ma’ ba tojbilike, ilel ta lek te mach’a ya xk’axik be’el ta yan lum. Yu’un me yich’ ak’el nael te me ay yan be yu’un ya yich’ ilel te jayeb k’a’al ya xk’oat ta yan lume; sle’el patxujk’ te tsakbilik sok te ma snaik ba ayej; ya me yich’ ilel xa’al te mach’a uts’inbilike sok mach’a uts’inbilik yu’un smamlalike; yak’el welil yu’un alnich’aniletik k’alal ya yijtey jilel yinam te winike, sok xan yantik.

4) Sjunal koltayel yu’un bina ya xtu’un jku’untik. Te me ya ak’an ja chajban lekil k’op-ayej ta Mejiko janax yu’un ma xu’ xba’at, ta bay koltayel yu’un bina ya xtu’un jku’untik ya stak’ skoltayat. te snail koltayel yu’un bina ya xtu’un jku’untik ya yak’ te ay mach’a ta Mejiko ya sjelteyat yu’un ya xchajban k’opetik jich’ bit’il yaljibal te bit’il ya yich utel jbiluk, sk’anel yu’un manel-chonel sok te ya yijteysbaik te anst sok winike. Ba’an ta bay snail pas junetik yu’un ya xcholbat te bina ma a’na-e.

5) Bijtesel sok skanantayel bak’etalil. Te chajbalchajb kumunaletik ay bi xchajbanoj te ya xtu’un awu’un ta spisil ora ta akuxlejal ta yan lum. Ya stak’ yotsesatik yu’un snopel kaxlan k’op, sk’op yan lum, soknix ya snobesat yu’un te at’elile. Sok ay me snak’anobeyoj sbi’il yantiknax te bay ya stak’ awich’ ilel yu’un poxteywanejetik manchuk te me mayuk ajun yu’un poxtayel sok pek’elme stojol. Soknix ay me koltayel yu’un ya yilat sok ta akomunal te bay jach’ematele. Ma me xa muk ta awot’an ta sjok’iyel yu’un spisil te bina ya xtu’un awu’un.

Mejiko ay snail pas junetik yu’un nopol ay ta atojol ¡K’oan ilawil!

 

 

 

Tzotzil

Ti consulado li’ ta Mejiko ti oy ta Estados Unidos, li’ ta xak’ ta na’el jaytosuk coltael ta stojol skotol jnaklej mejikanoetik ti li’xa oyike, mu’yuk ta alel k’u s’elan jelavemik tal:

1) Vunetik sventa cha-ojtikaj. Ti ta Consulado xu’ chata apasaporte, amatrikula konsular xchi’uk a lerensal sventa chat’uj ajvalil ta Mejiko. Ti oxib vunetik taje tey tsakal ta xtal abi xchi’uk alok’ol. Xu’ cha tunes ta Estados Unidos ta sventa mi chajam akuenta ta banko, xu’ cha jel-o acheke xchi’uk xu’ chatsakbe-o sbi ta chanvun anich’nabtak. Xu’ chac’opoj ta MEXITEL (1-877-639-4835). Ti mi ta xtun avu’un ti vunetik taje.

2) Ta sventa Registro Civil. Mi vinik o antsot ti likemot ta Mejico ti tey vok’ ayan anich’nabtak ta Estados Unidos, xu’ chavak’ ta tsakbel sbi li’ ta Consulado yo’ ta xc’ot ta mejikano; ja’ jech, cha’jot slumal ta xkom. Jech no’oxtok xu’ xchatal li’ ta Consulado ti mi chak’an chanupune, ti nuplej ts’aklej taje ich’bil ta muk’ ta Mejiko.

3) Ta sventa pojel coltael. Mu persauk chich’ na’el c’u s’elan la jelavtal. Oy avich’el ta muk’ li’ ta Estados Unidos, ti buch’u yich’oj yabtel ta Pojvaneje ta spojot xchi’uk xu’ cha xchanubtasot ta jaytos c’usiuk yantik. Xu’ cha sbeiltas ta sventa leyetik. Ta xata coltael sventa ti mi k’alal la vich’ lok’esel ta avabtel o mi mu’yuk la vich’ atojol; ta xich’ sa’bel sk’oplal mi oy k’usi stak’ pasel yo’ jech cha kom ta naklej ta Estados Unidos; chavich’ koltael ta sa’el avuts’ avalal mi oy buy tsakbil o mi mu xich’ tael bu oye; ta xich’ a’yibel sk’op ti buch’u xchopol k’optae xchi’uc ilbajinel ta na; ta sta scoltael ta sve’el ololetik mi laj sbaj sbaic ti totil me’ile xchi’uk oy to yantik.

4) Ta sventa notarioetik. Mi oy k’usi cha k’an cha-chapanbe sk’oplal ta Mejiko pero mu xu’ avu’un xa bat. Sk’an chavak’be jun Poder Notarial buch’u ta sva’an sba ta aventa ta Mejiko yo’ jech ta xchapanbe sk’oplal jech k’u cha’al Rextoil, mi oy k’usi chaman ti chacha’chone o mi bajobbail. Batan ta Consulado tey cha albat smelol.

5) Chanubtasel xchi’uk poxtael. Ti buch’u yich’oj yabtele ta scoltaot ta sventa akuxlejal jujun k’ak’al ta Estados Unidos. Xu’ chachi’in ta lo’il jkaxlanetik, o mi j-inkilex sK’opik, jech no’ox xtok xu’ cha xchanubtasoxuk ta sventa abtel. Oy snail buy xu’ ta xa vich’ poxtael ti mu persauK oy svunal asekuro xchi’uk tsulul stojol. Xu’ chascoltaot c’u s’elan chacha’sut ta alumal. Mu me teyuk xa na’et ta sjak’el ti coltaeletiK taje.

Ti Mejikoe oy buch’u tey nopol yu’un ta atojol. ¡Sa’o buy xkom!

 

 

 

Yaqui

Jiostei, Mexicopo juebena nokpo nokwaka, into bitwaka chibesta bawaka ya’ari.

LOS CONSULADOS DE MÉXICO EN ESTADOS UNIDOS OFRECEN LOS SIGUIENTES SERVICIOS A TODA LA COMUNIDAD MEXICANA EN ESTE PAÍS, SIN IMPORTAR SU SITUACIÓN MIGRATORIA:

México, nación bwiara betana, jume cónsul ya’arim tata’abwi nacionim bel le’ekatana aman bittuarim, si’ime inikaa tu’uwa ya’arita emo betchi’ibo jippue, inim omot naciompo, kaa ju’unebaekai, jaisa empo aman kibakek em aman yepsaka’apo.

1) Documentos de identidad:

Jiosiam em jabesatuka’u teuwame

Jume cónsul ya’arim joka’apo, tui’si empo omot nacioneu bicha em ae wene’u a’aune, into a maktune, juna’a into ket jinaikiame aet ya’aritune, junae beja, empo tuisi ae botaroane, Mexico bwiarapo. Inimee baji jiosiam, em team yumaisi jippu’une, em pujba jiosiapo machisi ya’arimake, tuisi ee betchi’ibo tu’ine, inim estados unidos naciompo, bankopo tomita em jippunepo amani, cheketa em ae tomi ya’anepo amani o em usim yee mastawa’apo am jiosteneepo amani, junue betchi’ibo taewata yeu pua aman wee betchi’ibo, um MEXITEL (1.877-639-4835) si empo inime’e jiosiam wata’ateko.

2) Registro civil:

Yeu tomteme jiostewa’apo

Si empo, Mexico nación bwiapo yeu tomtilatuko, bweta jume em usim into estados unidos naciompo yeu tomtilatuko tuisi empo am jiostetebone, mexico naciompo jomem benasia jum consulao kateka’apo, junuen beja nawit nación bel le’ekatana ta’ena, into eiyana. Junuen kechia empo tuisi consulado weene, jupbaeteko, junuen beja ket mexico bwiarapo yeu tasti machine, into ta’ena.

3) Protección:

Suuana

Au’e wate, jaisa em aabo yepsaka’apo amani, estados unidos bwiapo, empo ket amemak lutuuriam jippue, bweituk juu yaura katekame yee a’ania into yee tetesjoa, juebenak betana ayukamtabetena, into tuisi enchi bo’ota makne, tua jun yoi yaurata betana, em aniana’apo amani.

Amane noite consulao kateka’awi, che’a kaa eu mekka, em aet tesjoanaa betchi’ibo tekilta betana weyemta ju’uneiya betchi’ibo, jume tekilta u’urawakame, kaa ju’uneaka tawakame, kaa bem ju’uneapo amani o bem koba’u kaa bem beje’etuawaka’apo, into ket bem juuneiyanaapo bem estados unidos bwiapo joanepo o ama bem tuisi anneepo. Junukaa bo’ota bem juuneiya maktunaapo amani, junuka’a aa tu’utewapo, yoi yaurapo amani. Junuen beja bem wawaim am jariune’u emo ta’arulam o bwisrimtaka etaim, into kee teuwaka into kaa juúneiyawa. Into ket wawate kaa tuisi nakwaka, into omtawaka bitwame, o bem joarampo, tekilpo kaa tuisi bitwame, into ket jume jamuchim wo’otawaka kaa bem usim aniariawame divorciaroasukai, juebenak aukaapo amani.

4) Poderes notariales:

Notariom tekil utte’a

Empo Mexico bwiapo, senu weyemta yoi leypo lula tu’utebae’eteko, taa empo kaa aman weye’eteko ini’i notario teame aa enchi ania, bweituk ini’i notariota utte’a, em teampo, tuisi enchi jita tu’uteriane yoi leypo lula, testamentom betana, yoi nokpo lula em nok yecha’i, jita jinuwamta betana o yoi leypo lula emo jujup wo’otawapo betana. Consulaoweerukte, siimeta em kaa aet ju’uneau machisi ju’uneiya betchi’ibo.

5) Educación y salud:

Yee mastawamta betana into kaa ko’okoeka Jiapsiwamta betana.

Estados unidos, nación betana, kari ya’ari juebena tekilim weiyame, ee betchi’ibo tutu’im em amea jiapsinee betchi’ibo, juname’e enchi ameu yeu tojine yee masta Karim mewi, em mastatune’epo amani, taabwi nokta, into ket wate tekilta betchi’ibo enchi mastane.

Into ket am jippue jume team jaksa em a emo jittoteeboneepo amani, kaa seguro taa jippueka juni’i, into kaa beje’ewapo.

Into ket ayuk em aniana’apo, jaisa em jome’e betana eu nokaka juuneiyanaa betana, junuen amani bamsekai inie si’imeku betana nattemaine.

México, consulaota jippue eu kaa mekka. ¡Au ee, noite!

 

 

 

Zapoteco

Ga binni Zaguita ni noo guidxi Estados Unidos.

Pa binni Zaguita lii ne nabezaloꞌ guidxi Estados Unidos la? Ga Consulado stiꞌ guidxi Zaguita ni noo ndaꞌniꞌ guidxiriꞌ, zanda acané lii cueeloꞌ ga guiꞌchiriꞌ, sin ugooxaíquegabe ximodo uyooloꞌ ndaꞌniꞌ guidxiriꞌ.

1) Ga guiꞌchiꞌ ni riníꞌ tu lii. Consuladoga zanda acané lii cueeloꞌ guiꞌchiꞌ lá pasaporte, guiꞌchiꞌ lá matrícula consular ne cueeloꞌ ndaꞌniꞌ Zaguita credencial ni runivotarnéloꞌ. Guionna guiꞌchiriꞌ cá xláloꞌ ne lúloꞌ lúgani. Zanda iquiꞌñelogani ndaꞌniꞌ guidxi Estados Unidos para cueeloꞌ ti ra guiaba xpidxichiloꞌ ra banco, para uchaaloꞌ xchequeloꞌ o para ucaaloꞌ xlá xiꞌniloꞌ ra escuela. Pa caquiꞌñoꞌ tubi de ga guiꞌchiriꞌ la? Bicaaridxi ra MIXTEL (1-877-639-4835) ne ulee ti cita ne laꞌcabe.

2) Guiꞌchiꞌ ni riníꞌ para guleloꞌ. Pa binni Zaguita lii ne gule xiꞌniloꞌ ndaꞌniꞌ guidxi Estados Unidos, ne nooloꞌ aca baduhuiꞌniriꞌ binni Zaguita la? Zanda ucaaloꞌ xlábe ra consulado, ne scagá aca baduhuiꞌniriꞌ dxúꞌ ne binni Zaguita. Ne laꞌca zanda gueꞌdaloꞌ ra consuladoriꞌ pa nooloꞌ ichaganáꞌloꞌ ne nooloꞌ isaca endaxeꞌlaꞌ stiꞌloꞌ guidxi Zaguita.

3) Endanazaꞌcaꞌ stiꞌloꞌ. Cadi usiaꞌndaloꞌ napaloꞌ ga derecho stiꞌloꞌ ndaꞌniꞌ guidxiriꞌ, sin ugooxaíqueloꞌ ximodo uyooloꞌ ndaꞌnini. Ga binni runi dxiꞌñaꞌ para gapagaꞌ lii la? Noogaꞌ para guꞌyagaꞌ ne acanégaꞌ lii. Laꞌca noogabe para quixhegabe lii xneza pa napaloꞌ xixa bichenda ne xixa asunto legal. Bidxiña ra consulado ni noo jmá gaxhe de lii ti ma gannaloꞌ xi deiráꞌ zanda acanégabe lii, caꞌsi pa biladxi xpixuaꞌnaloꞌ lii de dxiꞌñaꞌ sin gannaloꞌ xinéꞌ o pa qui niguixebe lii biaꞌ dxiꞌñaꞌ biniloꞌ; zanda acanégabe lii uyubiloꞌ acachaꞌhuiꞌ ga xquiꞌchiloꞌ ti ma cuezaloꞌ scarú ndaꞌni Estados Unidos; laꞌca zanda acanégabe lii uyubiloꞌ ti binnilidxiloꞌ ni unáꞌzeꞌ policía laꞌ o ni biniti; ne laꞌca zanda guꞌyagabe lii pa bini feu binni lii o pa udiñe xheꞌloꞌ lii; laꞌca zanda acanégabe lii ne bidxichi idxela endarau gau ga xiꞌniloꞌ ora ma bisabixheꞌlaloꞌ, ne nooroꞌ jmá ni zanda acanégabe lii.

4) Guiꞌchiꞌ ni noo ndaꞌniꞌ náꞌ notario. Pa caquiꞌñeloꞌ gunichaꞌhuiloꞌ ti guiꞌchiꞌ ndaꞌniꞌ náꞌ ti notario ndaꞌniꞌ guidxi Zaguita ne qui zandadi chéloꞌ lii la? Ti guiꞌchiꞌ lá Poder Notarial zanda acané lii. Ne guiꞌchiriꞌ zanda gabiloꞌ tuxa ni noo guidxi Zaguita ché caꞌsi lii, ne ndiꞌ nga ga guiꞌchiꞌ ni zanda guinichaꞌhuibe: Ti testamento, ti guiꞌchiꞌ ni ucuaaloꞌ o ni bidíꞌloꞌ ra bitooloꞌ o uzíꞌloꞌ xixa ne guiꞌchiꞌ ni riníꞌ nezalú juez ma bisaꞌbixheꞌlaloꞌ. Ne pa noo xixa ni cadi cayeno la? bidxiña ra consulado stiꞌ guidxi Zaguita ti ma usienegabeni lii .

5) Endariziꞌdiꞌ ne endanazaꞌcaꞌ. Ga binni runi dxiꞌñaꞌ ra departamento lá comunidades la? napagabe jmá programahuiꞌniꞌ ni zanda iquiꞌñeꞌ lii laga nabezaloꞌ Estados Unidos. Zanda useꞌndagabe lii iziꞌdiloꞌ diꞌdxaꞌ stiá, diꞌdxaꞌ inglés, ne depe zanda useꞌndagabe lii iziꞌdiloꞌ jmá de ti dxiꞌñaꞌ. Laꞌca napagabe jmá lugar ra zanda guꞌyaꞌ doctor lii sin gapaloꞌ seguro ne sin quixo stale bidxichi. Ne cadi ngasidi, laꞌca napagabe programahuiꞌniꞌ ti ma gannaloꞌ xi cazaꞌcaꞌ xquidxiloꞌ. Bidxiña ne unabadiꞌdxaꞌ por irá ni napagabe para lii.

Guidxi Zaguita napa ti consulado gaxhe de lii. ¡Yegannani!