Tzotzil
Ti consulado li’ ta Mejiko ti oy ta Estados Unidos, li’ ta xak’ ta na’el jaytosuk coltael ta stojol skotol jnaklej mejikanoetik ti li’xa oyike, mu’yuk ta alel k’u s’elan jelavemik tal:
1) Vunetik sventa cha-ojtikaj. Ti ta Consulado xu’ chata apasaporte, amatrikula konsular xchi’uk a lerensal sventa chat’uj ajvalil ta Mejiko. Ti oxib vunetik taje tey tsakal ta xtal abi xchi’uk alok’ol. Xu’ cha tunes ta Estados Unidos ta sventa mi chajam akuenta ta banko, xu’ cha jel-o acheke xchi’uk xu’ chatsakbe-o sbi ta chanvun anich’nabtak. Xu’ chac’opoj ta MEXITEL (1-877-639-4835). Ti mi ta xtun avu’un ti vunetik taje.
2) Ta sventa Registro Civil. Mi vinik o antsot ti likemot ta Mejico ti tey vok’ ayan anich’nabtak ta Estados Unidos, xu’ chavak’ ta tsakbel sbi li’ ta Consulado yo’ ta xc’ot ta mejikano; ja’ jech, cha’jot slumal ta xkom. Jech no’oxtok xu’ xchatal li’ ta Consulado ti mi chak’an chanupune, ti nuplej ts’aklej taje ich’bil ta muk’ ta Mejiko.
3) Ta sventa pojel coltael. Mu persauk chich’ na’el c’u s’elan la jelavtal. Oy avich’el ta muk’ li’ ta Estados Unidos, ti buch’u yich’oj yabtel ta Pojvaneje ta spojot xchi’uk xu’ cha xchanubtasot ta jaytos c’usiuk yantik. Xu’ cha sbeiltas ta sventa leyetik. Ta xata coltael sventa ti mi k’alal la vich’ lok’esel ta avabtel o mi mu’yuk la vich’ atojol; ta xich’ sa’bel sk’oplal mi oy k’usi stak’ pasel yo’ jech cha kom ta naklej ta Estados Unidos; chavich’ koltael ta sa’el avuts’ avalal mi oy buy tsakbil o mi mu xich’ tael bu oye; ta xich’ a’yibel sk’op ti buch’u xchopol k’optae xchi’uc ilbajinel ta na; ta sta scoltael ta sve’el ololetik mi laj sbaj sbaic ti totil me’ile xchi’uk oy to yantik.
4) Ta sventa notarioetik. Mi oy k’usi cha k’an cha-chapanbe sk’oplal ta Mejiko pero mu xu’ avu’un xa bat. Sk’an chavak’be jun Poder Notarial buch’u ta sva’an sba ta aventa ta Mejiko yo’ jech ta xchapanbe sk’oplal jech k’u cha’al Rextoil, mi oy k’usi chaman ti chacha’chone o mi bajobbail. Batan ta Consulado tey cha albat smelol.
5) Chanubtasel xchi’uk poxtael. Ti buch’u yich’oj yabtele ta scoltaot ta sventa akuxlejal jujun k’ak’al ta Estados Unidos. Xu’ chachi’in ta lo’il jkaxlanetik, o mi j-inkilex sK’opik, jech no’ox xtok xu’ cha xchanubtasoxuk ta sventa abtel. Oy snail buy xu’ ta xa vich’ poxtael ti mu persauK oy svunal asekuro xchi’uk tsulul stojol. Xu’ chascoltaot c’u s’elan chacha’sut ta alumal. Mu me teyuk xa na’et ta sjak’el ti coltaeletiK taje.
Ti Mejikoe oy buch’u tey nopol yu’un ta atojol. ¡Sa’o buy xkom!